اختلال سازگاری چیست؟ [درمان انواع اختلال سازگاری + نشانه ها]

//اختلال سازگاری چیست؟ [درمان انواع اختلال سازگاری + نشانه ها]

اختلال سازگاری

اختلالات سازگاری اساسا با مفهوم اضطراب در ارتباط اند. به این معنا که افراد مبتلا، معمولا برای یک رویداد غیرمنتظره و تنش زا، اضطراب و فشاری بیش از حد معمول و حتی بیش از حد لازم را تجربه می کنند. مهم تر آنکه این اضطراب منجر به بروز خلل در زندگی فرد شده و زندگی اجتماعی وی را تحت تاثیر شدید خود قرار می دهد. مرگ یکی از نزدیکان، تنش های محیط کار یا مدرسه و یا هر تغییر پیش بینی نشده ای که در زندگی همه افراد به طور معمول رخ می دهد، قابلیت ایجاد اضطراب و فشار شدیدی را در این افراد دارد. افراد عادی عموما با گذشت زمان و نهایتا در طول چند ماه می توانند خود را با چنین تغییراتی تطبیق دهند. اما در افراد مبتلا به اختلال سازگاری، این فرآیند بسیار طولانی تر و گاهی دائمی خواهد بود.

علائم و نشانه های اختلال سازگاری

علائم و نشانه های اختلال سازگاری از فردی به فرد دیگر و در شدت و ضعف اختلال متفاوت خواهد بود. اما مهم ترین وجه اشتراک در همه مبتلایان به این اختلال، وجود اضطراب و استرس گسترده در برخورد با تغییرات ساده و جزئی است. ویژگی های اختلال سازگاری با اثرگذاری بر احساس و تفکر فرد، بینش او نسبت به خود و جهان پیرامونش را تیره و تار می کند. با این حال می توان برخی ویژگی های کلی و مشترک دیگر در این افراد را به شرح زیر بیان کرد:

مبتلایان به اختلال سازگاری، اغلب با احساساتی نظیر غم، بی انگیزگی یا ناامیدی مواجه اند و از آنچه پیش از این موجب شادی و لذت در آن ها می شده، دیگر لذت نمی برند.

این افراد ممکن به دفعات متعدد و بی دلیل در طول روز گریه کنند.

آن ها اغلب بدون هیچ دلیل بیرونی یا دلیل قانع کننده، نگران اند و با کوچک ترین اتفاقات عصبی، مضطرب و پریشان می گردند.

به دلیل وجود احساسات منفی بسیار در افراد مبتلا به اختلال سازگاری، آن ها عموما با مشکل خواب روبرو هستند و به ساختی می توانند بخوابند. زیرا افکار و احساسات نگران کننده در زمان پیش از خواب نیز گریبان گیر آن هاست.

این افراد معمولا با اختلالات تغذیه نیز دست و پنجه نرم می کنند و دچار کمبود اشتها یا بی اشتهایی هستند.

مبتلایان به اختلال سازگاری، عموما در حفظ تمرکز و توجه بر یک موضوع خاص دچار مشکل اند.

آن ها در لحظات تنش زا و پر اضطراب، احساساتی شبیه به غرق شدن یا دفن شدن در زیر یک توده عظیم را تجربه می کنند.

به دلیل احساسات و افکاری که گفته شد، این افراد در بیشتر موارد نسبت به فعالیت های عادی روزمره خود دچار مشکل هستند و نمی توانند به خوبی از پس آن ها برآیند.

افراد مبتلا به اختلال سازگاری حتی نسبت به هر گونه پیشنهاد حمایت های اجتماعی نیز پاسخ مثتی نداشته و از آن اجتناب می کنند که میتواند باعث بروز اختلال شخصیت ضد اجتماعی در فرد شود.

آن ها برای پیشگیری از تجربه احساسات منفی که گفته شد، ترجیح می دهند از انجام فعالیت های روزانه و حتی مهم خود مانند رفتن به محل کار یا خریدهای روزانه، کناره گیری کنند.

اغلب این افراد به دلیل احساسات منفی و مضطربی که نسبت به خود و جهان اطرافشان دارند، ممکن است افکار مربوط به خودکشی را در سر بپرورانند و یا حتی به آن اقدام کنند.

علائم و نشانه های اختلال سازگاری می تواند به فاصله سه ماه پس از یک رویداد تنش زا یا پر فشار، آغاز گردد و تا 6 ماه پس از آن نیز ادامه یابد. البته در اختلالات مزمن چنین نیست و این زمان می تواند تا بیش از 6 ماه نیز ادامه یابد. به خصوص در مواردی که عامل تنش زا همچنان ادامه دارد، نشانه های اختلال سازگاری نیز پا به پای آن ادامه خواهد داشت.

علائم اختلال سازگاری

انواع اختلالات سازگاری کدام اند؟

به طور کلی می توان اختلال سازگاری را در 6 نوع متفاوت دسته بندی کرد که اگر چه همگی با هم مرتبطند و شباهت های بسیاری دارند، اما هر کدام دارای علائم و نشانه های مخصوص خود نیز هستند. انواع مختلف اختلالات سازگاری را می توان به شرح زیر دسته بندی کرد:

اختلال سازگاری همراه با خلق و خوی افسردگی:

علائم و نشانه های این نوع از اختلال سازگاری، به طور عمده شامل احساساساتی چون غم و اندوه بسیار و بی دلیل، گریه مداوم، ناامیدی شدید و احساس بی میلی نسبت به آنچه که قبلا آن را دوست داشته یا از آن لذت می برده اند، می شود.

اختلال سازگاری همراه با اضطراب:

نشانه های نوع دوم اختلال سازگاری، با علائمی چون عصبی شدن، دلهره و نگرانی، اختلالات حافظه و مشکل تمرکز و احساساتی شبیه به غرق شدن یا خفگی همراه می باشد. کودکان و نوجوانانی که از اختلال سازگاری همراه با اضطراب رنج می برند، اغلب ترس شدیدی هنگام جدا شدن از والدین و عزیزان خود دارند.

اختلال سازگاری همراه با اضطراب و افسردگی:

نشانه های این نوع از اختلال سازگاری، هر دو گروه بالا را شامل و می شود و علائم افسردگی و اضطراب را به طور همزمان دارد.

اختلال سازگاری همراه با اختلال در رفتار:

نشانه های این دسته از اختلال سازگاری بیشتر در مشکلات رفتاری خود را نشان می دهد. این دسته بیشتر با مواردی چون دعواهای مکرر یا حواس پرتی های گسترده روبرو هستند. افرادی با این نوع از اختلال سازگاری ممکن است دست به ترک تحصیل بزنند یا در دعواهای گروهی شرکت کرده و به اقدام تخریب اموال عمومی کنند.

اختلال سازگاری ترکیبی:

این دسته از اختلالات سازگاری علائم و نشانه های همه انواع دیگر را داشته و ترکیبی از اختلال افسردگی، اضطرابی و رفتاری است.

اختلال سازگاری نامشخص:

نوع آخر اختلال سازگاری، شباهت و تطابق مشخصی با دیگر انواع اختلال ندارد و اغلب مشکلاتی نظیر اختلالات جسمانی، اختلال در بر قراری ارتباط با نزدیکان یا محیط اجتماعی را شامل می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

علائم و نشانه های مربوط به اختلال سازگاری در بسیاری از موارد ممکن است موقتی و گذرا و ناشی از فشار طبیعی موقعیت تنش زا باشند و افراد به مرور زمان می آموزند که چگونه آن را پذیرفته و با کنار بیایند. هر چقدر که زمان بیشتری از موقعیت تنش زا گذشته باشد، اضطراب و فشار عصبی فرد نیز کاهش می یابد. اما در مواردی ممکن است رویداد تنش زا و اضطراب و علائم ناشی از آن، تبدیل به بخشی از زندگی شده و با او باقی بماند.

یا در صورت بروز یک رویداد استرس آور جدید، دوباره همان احساسات و علائم در فرد بروز کند. اگر چنین باشد و اگر فرد به طور مداوم و هر روزه با علائم و نشانه های مربوط به اختلال سازی درگیر است، به نحوی که برای گذران زندگی طبیعی خود با اختلال روبروست، در اینجا لازم است تا فرد به پزشک مراجعه کرده و از او برای رفع یا کاهش علائم مربوط به اختلالات سازگاری یاری بجوید. خصوصا اگر این علائم تا مواردی چون افکار خودکشی یا اقدام به آن پیشروی کرده است، مراجعه به پزشک متخصص و شروع فرآیند درمان برای فرد ضروری است.

 

اختلال سازگاری در کودکان

اختلال سازگاری در کودکان نیز ممکن است اتفاق بیفتد. این اختلال در کودکان نسبتاً شایع است و ممکن است در پاسخ به رویدادهای تنش‌زا و مهم در زندگی‌شان رخ دهد. به عنوان مثال، اختلال سازگاری می‌تواند در مواقعی که کودک با تغییر محیط زندگی، جدایی از عزیزان، طلاق والدین، مشکلات مالی خانوادگی و سایر رویدادهای بحرانی مواجه می‌شود، بروز نماید.

اگرچه این اختلال در کودکان به نسبت، کمتر از بزرگسالان شایع است، اما یک مسئله کاملاً مهم است که می‌تواند تأثیرات جدی و مهمی روی رشد و توسعه کودکان و در نتیجه، آینده آن‌ها داشته باشد. این اختلال می‌تواند به علائمی مانند اضطراب، استرس، افسردگی، تغییرات رفتاری و مشکلات اجتماعی در کودک منجر گردد.

 

علائم اختلال سازگاری در کودکان

برخی از علائم و نشانه‌های اختلال سازگاری در کودکان عبارتند از:

  1. اضطراب و استرس بیش از حد در مواجهه با رویدادهای تنش زا
  2. تغییرات در رفتار و روابط اجتماعی
  3. مشکلات در تمرکز و یادگیری در محیط تحصیلی
  4. اختلال در خواب و خوراک
  5. تغییرات در وزن و اختلالات رشد
  6. افسردگی و خواب آلودگی
  7. مشکلات خودتنظیمی و عدم توانایی در مقابله با استرس
  8. خشم و رفتارهای تنش‌زا
  9. بروز مشکلات در روابط خانوادگی و دوستانه

در صورت بروز علائم و نشانه های این اختلال در کودکان، می‌بایست به منظور تشخیص دقیق و کنترل و درمان این اختلال، به یک روانشناس کودک حاذق مراجعه نمایید.

 

درمان اختلال سازگاری

راه های درمان اختلال سازگاری

بسیاری از افرادی که به اختلالات سازگاری مبتلا هستند، درمان را موثر دانسته و اغلب نیز فقط نیاز به درمان های مختصری دارند. آما آن دسته از مبتلایان که با اختلالات سازگاری مزمن و حاد روبرو هستند و به طور مداوم از علائم و نشانه های آن رنج می برند، ممکن است پرسه درمان طولانی تری را طی کنند. برای درمان این اختلال اغلب از انواع روش های درمانی مانند روان درمانی و دارویی و… استفاده می شود که در ادامه شرح خواهیم داد:

روان درمانی:

روان درمانی در واقع اصلی ترین روش درمانی در اختلالات سازگاری است. این نوع از درمان اغلب علاوه بر روان درمان گر، به کمک دیگرانی چون خود فردی، دوستان یا خانواده انجام شود. در روان همه عوامل فرد را یاری می کنند تا با استفاده از روش هایی مانند حمایت عاطفی و عملی، به روال عادی زندگی خود بازگردد. در این روش فرد می آموزد که چرا رویدادهای تنش زا می توانند تا این حد او را تحت تاثیر قرار دهند و چگونه باید آن ها را مدیریت و کنترل کند.

درمان های شیمیایی:

برخی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی و یا داروهای ضد اضطراب و آرامبخش می توانند برای کمک به بهبود اختلال سازگاری موثر باشند. اما باید حتما توسط متخصص تجویز شده و از مصرف بدون نسخه و بی رویه آن ها جدا خودداری کرد. ممکن است برخی از این مبتلایان فقط چند ماه به مصرف دارو نیاز داشته باشند، اما نباید بدون پیشنهاد پزشک آن را قطع کرده یا تغییر دهند. مصرف بی رویه یا ترک ناگهانی این گروه از داروها می تواند تاثیرات مخرب دیگری چون اعتیاد به دارو یا عوارض جانبی را به همراه داشته باشد.

آماده شدن برای مراجعه به روانشناس

هنگامی که می خواهید فرآیند درمان خود را با مراجعه به روانشناس مراقبت های اولیه یا یک متخصص سلامت روان آغاز کنید، بهتر است خود را برای این قرار ملاقات آماده سازید. برای مثال شاید مایل باشید در طول جلسه درمان، از حرف های پزشک یادداشت برداری کنید. برای این منظور می توانید یک دفترچه یادداشت همراه خود داشته باشید. پیش از مراجعه به روانشناس اطلاعاتی که ممکن است برای بهبود فرایند درمان به شما و پزشک کمک کند را آماده کنید. برای نمونه علائمی که تجربه کرده اید، تغییرات اخیری که آن را از سر گذرانده اید، اطلاعات پزشکی مربوط به بیماری های قبلی خود، داروهایی که مورد استفاده قرار داده اید و… را به خاطر بسپارید.

همچنین سوالتی وجود دارد که می توان با پرسیدن آن ها از روانشناس خود، در مسیر درمان عملکرد بهتری داشته باشید. برای نمونه پرسش هایی مربوط به دلایل و ریشه های علائم اختلال سازگاری در خود، طول مدت درمان، روش های درمانی پیشنهادی، منابعی که باید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این اختلال، مطالعه کنید و… نمونه های هستند که می توانند شما را در استفاده بهینه از زمان و کسب اطلاعات لازم و مناسب یاری کند.

راه هایی پیشگیری از اختلال سازگاری

سبک زندگی افراد، تاثیر ویژه ای بر سلامت روان و بروز اختلالات روانی در آن ها خواهد داشت. گام هایی وجود دارد که به کمک آن می توانید از سلامت عاطفی و روانی خود مراقبت کرده و از بروز اختلالاتی چون اختلال سازگاری پیشگیری کنید. بهبود تاب آوری یکی از این موارد است. تاب ‌آوری به نوعی توانایی اشاره دارد که در آن فرد تلاش می کند تا بتواند به نحو مطلوبی با تغییرات و ناملایمات یا تراژدی های زندگی کنار بیاید و با آن ها زندگی کند. مهارت تاب آوری به فرد کمک می کند خود را راحت تر با محیط تطبیق داده و در شرایط تنش زا، استرس و فشار کمتری را متحمل شود. این مهارت به وسیله مواردی مانند افزایش تعامل و ارتباط با افرادی که سلامت روان بیشتری دارند، تقویت می شود. یک سبک زندگی سالم مانند رژیم غذایی مطلوب و فعالیت های بدنی مناسب نیز در اینن امر اثرگذار خواهد بود.

 


سوالات متداول

 اختلال سازگاری با علائم مقطعی پس از وقایع تلخی مانند از دست دادن یک عزیز، چه تفاوتی دارد؟

بسیاری از افراد ممکن است در طول زندگی و در مقاطع کوتاهی مانند از دست دادن یک عزیز، یک جدایی عاطفی، یک ورشکستگی کاری و… دچار علائمی مشابه اختلالات سازگاری گردند. اما این علائم اغلب کوتاه مدت و گذرا هستند و افراد پس از مدتی خود را بازیابی می کنند. در صورتی که علائم و نشانه های اختلال سازگاری پس از یک بحران یا رویداد تلخ، 6 ماه یا بیشتر ادامه داشته باشد، نیازمند مراجعه به درمانگر می باشد.

 درمان اختلال سازگاری چقدر زمان می برد؟

همه چیز به دلایل و زمینه های بروز اختلال بستگی دارد. اغلب افرادی که علائم اختلال را در بحران ها و وقایع تلخ تجربه می کنند، معمولا می تواند با شروع درمان در مدت زمان کمتری، علائم بهبودی را نشان دهند. در واقع آن ها تنها برای کنار آمدن با بحران، به کمک درمانگر نیاز دارند. اما در مواردی حاد، ممکن است فرآیند درمان طولانی مدت و دشوارتر باشد.

 آیا اختلال سازگاری می تواند به صورت موروثی منتقل شود؟

دلایلی برای ارتباط میان اختلال سازگاری با زمینه های ژنتیکی وجود ندارد. با این حال، شرایط خانوادگی، مانند شیوه های تربیتی و یا سابقه ابتلای اعضای خانواده، می تواند در ابتلای سایر اعضا موثر باشد. ویژگی های شخصیتی و تجربیات زندگی نیز که ارتباط نزدیکی با اختلال سازگاری دارند، اغلب تحت تاثیر خانواده و محیط آن قرار دارند.

 میزان شیوع اختلال سازگاری چقدر است؟

به طور میانگین، اختلال سازگاری حدود 2 تا 8 درصد از جمعیت عمومی جهان را تحت تاثیر قرار می دهد و در هر سنی امکان بروز آن وجود دارد. ب نحوی که می تواند علاوه بر بزرگسالان، کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بر اساس برخی پژوهش ها، زنان دو برابر مردان، اختلال سازگایر را تجربه می کنند.

 عوارض اختلال سازگاری در طولانی مدت چیست؟

مهم ترین عارضه اختلال سازگاری برای افراد مبتلا، می تواند تمایل آن ها به سمت افکار خودکشی و یا اقدام به آن باشد. از این رو، درمان آن در مراحل اولیه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

دیدگاه خود را بنویسید

Open chat
24ساعته پاسخگوی شما هستیم