آیا شما هم جز افرادی هستید که تابه‌حال حمله‌های ناگهانی ترس، وحشت و اضطراب را تجربه کرده‌اید؟ یا اینکه اصطلاحی به‌عنوان اختلال پانیک را شنیده‌اید؟ در این مطلب به طور کامل درباره اختلال پانیک صحبت می‌کنیم.

اختلال پانیک

بیماری یا اختلال پانیک با بروز واکنش‌های فیزیکی در بدن خودنمایی می‌کند و به علت هجوم ناگهانی شامل وحشت است. این حملات خطرهای جدی نیستند. اما ممکن است برای فرد ترسناک باشد و از همین رو کنترل خود را از دست دهد.

لازم است مطلع باشید که اختلال پانیک تنها برای افراد دارای ویژگی‌های یکسان نیست. بلکه احتمال دارد افراد شاد هم این نوع حملات را تجربه کنند. در برخی موارد هم این حملات نشان می‌دهند که نشات گرفته از اختلالات دیگر مانند افسردگی یا اضطراب اجتماعی باشد.

حملات پانیک نمی‌تواند منجر به مرگ شود اما می‌توانند در زندگی روزمره اختلالاتی را برای فرد ایجاد کند. به طور مثال در برخی موارد فرد قادر به انجام کارهای روزمره خود نیست.

در زمانی که فرد کنترل خود را از دست می‌دهد می‌تواند دچار گرگرفتگی، لرزش بدن، تپش قلب، احساس سرگیجه و عدم تعادل، درد سینه و قلب داشته باشد.

حمله پانیک می‌تواند ناگهانی باشد و فرد را ناتوان کند. برخی مواقع بدون عامل تحریک‌کننده نمایش داده می شود. در برخی بیماران دیده شده که در  زمان خواب یا استراحت دچار حمله پانیک شده‌اند. بنابراین امکان اعلام زمان خاص برای وقوع این حملات وجود ندارد.

علائم حمله پانیک

حال که با تعریف اختلال پانیک آشنا شدیم لازم است علائم آن را هم بررسی کنیم. حمله پانیک ممکن است ناگهانی باشد. هم چنین بدون پیش‌بینی رخ دهد. بنابراین زمان مشخص برای رخ‌دادن آن وجود ندارد. فرد می‌تواند در هنگام خرید، خواب، در جلسه کاری و حتی در هنگام استراحت دچار آن شود. افرادی که دچار حملات پانیک می شوند در ابتدا حدس می‌زنند که دچار حمله قلبی شده‌اند. برخی بیماران تجربه های بدی را داشته اند که احساس مرگ به آنها دست داده.

اختلال پانیک متفاوت است و هم چنین تعداد دفعات بروز این حملات در افراد متفاوت است. میزان استرس و نگرانی که از حملات پانیک به افراد  انتقال پیدا می کند یکسان نیست. در بعضی اشخاص میزان اختلال پانیک در آنها زیاد است که توانایی بازگو کردن حال خود را برای دیگران ندارند. افرادی که در معرض این بیماری هستند باید اطلاعات کافی را دشاته باشند و از بازگو کردن آن برای پزشک هراسی نداشته باشد.

قابل‌ذکر است که این حملات بعد از ده دقیقه به اوج خود می‌رسد. حملات پانیک برای یک مکان خاص نیست. این اتفاق بیشتر در حدود 20-30 رخ می دهد. در کمتر حملات پانیکی دیده می شود که تا یک ساعت ادامه داشته باشد.

بعد از اینکه با تعریف اختلال پانیک آشنا شده‌اید باید علائم آن را بشناسید. تا با دانستن علائم آن بتوانید به‌موقع از وقوع آن باخبر شوید.

برخی از این علائم عبارت‌اند از:

• ضربان قلب شدید و تنگی نفس
• درد سینه و سردرد
• بی‌حسی و ناتوانی
• احساس لرزه و تهوع
• درد شکم
• احساس گرمای زیاد و سرگیجه

علت به‌وجودآمدن اختلال پانیک چیست؟

با اینکه علت و وقوع این بیماری به‌درستی مشخص نیست اما بر روی مواردی حدس‌هایی زده شده که ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

باتوجه‌به آزمایش‌هایی که بر روی این بیماری داشته‌اند متوجه شده‌اند که اختلالات در برخی بیماران ارثی است. هم چنین در زمان‌هایی که اتفاقات مهمی رخ می دهد مانند ازدواج، طلاق زوجین، ورود به دانشگاه در بروز اختلال پانیک دخیل هستند.

یکی دیگر از مواردی که می‌تواند باعث بروز حملات پانیک باشد وجود برخی از بیماری‌ها است. بیماری‌هایی مانند پرکاری تیروئید، قند خون پایین، قطع کردن مصرف داروهای خاص، پرولاپس قلبی در این امر دخیل می‌باشند.

این افراد باید در معرض استرس های شدید نباشند. تمایلات زیاد به احساسات منفی و حساس بودن که باعث استرس می‌شود، می‌تواند آن‌ها را برای حملات پانیک آماده کند.

برای دریافت زمان مشاوره برای اختلال پانیک با شماره ۰۲۱۸۸۲۱۷۰۸۸ تماس بگیرید.

اختلال پانیک در خواب

اختلال پانیک در خواب هم ممکن است اتفاق بیفتد. این تجربه ممکن است همراه با علائم فیزیکی، مانند تپش قلب، تنگی نفس، تعریق، لرزش، درد یا تنگی در قفسه سینه و احساس از دست دادن کنترل بر روی بدن باشد. علاوه بر این، فرد ممکن است حس کند که در حال مرگ و فروپاشی است یا دچار حمله قلبی شده است. وقوع این اختلال در خواب، ممکن است نسبت به حالت بیداری و هوشیاری، ناخوشایندتر و آزاردهنده‌تر باشد.

وقوع اختلال پانیک در خواب، می‌تواند به دلایل مختلفی مرتبط با عوامل فیزیولوژیکی و روانی رخ دهد، از جمله:

1. استرس و اضطراب: استرس شدید، نگرانی‌ها و اضطراب، ممکن است در خواب نیز همراه فرد بوده و باعث بروز حملات پانیک در خواب شود.
2. عوامل ژنتیکی و شیمیایی: وجود عوامل ژنتیکی و شیمیایی در ساختار مغز و نظام عصبی، ممکن است در وقوع این اختلال در هنگام خواب تأثیر داشته باشد.
3. نقص در سیستم خواب و بیداری: اختلالات خواب مانند اختلال خواب REM (مرحله خوابی که خواب رویایی را تشکیل می‌دهد) ممکن است باعث وقوع اختلال پانیک در خواب شود.
4. استفاده از مواد مخدر و داروها: استفاده از مواد مخدر، الکل و برخی داروها، ممکن است در وقوع این حملات در خواب نقش داشته باشد.

راه تشخیص اختلال پانیک

با مراجعه به پزشک و بررسی علائم های فرد، تشخیص می‌دهد که آیا به اختلال پانیک مبتلا می‌باشد یا خیر. برای تشخیص لازم است معاینه کامل بالینی و هم چنین فیزیکی انجام گیرد. هم چنین برای اطمینان خاطر سری کامل آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید و انجام نوار قلب صورت می‌گیرد.

توجه!

باید به این موردتوجه کرد، همه افرادی که دچار وحشت‌زدگی می‌شوند لزوماً دچار اختلال پانیک نیستند. بنابراین باید موارد دیگری را هم مورد بررسی قرارداد. از جمله:

اگر به‌صورت دائمی به حملات پانیک دچار شود.

اگر فرد به‌صورت مداوم احساس هراس داشته باشد که احساس حمله دوباره دارد. از طرفی فاصله بین دو حمله یک ماه یا کمتر از یک ماه باشد.

حملات پانیک توسط داروهای مصرفی خاص یا دیگر مشکلات روانی به وجود نیامده باشد.

روش‌های درمان پانیک

درمان، می‌تواند کمک بسیاری در زندگی روزانه فرد باشد. با مراجعه به پزشک و مطمئن شدن از درگیری اختلال پانیک، روش‌های مختلفی ارائه خواهد شد. البته این روش‌ها باتوجه‌به میزان شدت بیماری در شخص انتخاب می‌شود. برای درمان اختلال پانیک دو نوع روش وجود دارد. یکی از روش‌ها استفاده از دارو و دیگری روان‌درمانی می‌باشد.

روان‌درمانی برای پانیک

روان‌درمانی رایج‌ترین نوع رفع بیماری پانیک است. روان‌درمان با انتقال اطلاعات درباره شناخت بیشتر اختلال پانیک سعی می‌کند راه‌های درمان آن را آموزش دهد.

در این روش بیمار بیشتر با این بیماری و راه‌های درمان آن آشنا خواهد شد. سپس برخواهد یافت که اختلال پانیک جز بیماری‌های خطرناک نیست. بلکه با تحت‌نظر بودن و رعایت یک سری موارد قابل‌حل می‌باشد. در این روش با مراجعه به روانشناس  میتوانید به سرعت اقدام به درمان کنید.

استفاده از دارو

استفاده از دارو یکی از راه‌های مؤثر برای درمان اختلال پانیک می‌باشد. اما باید دقت داشت که به‌هیچ‌عنوان بدون تجویز پزشک مصرف نشود. داروهای مرتبط با اختلال پانیک به‌صورت دوره‌ای توسط پزشک تجویز می‌شود و در بیشتر مواقع نتایج خوبی را خواهد داشت. چند دسته از این داروها عبارت‌اند از:

داروی ضدافسردگی

استفاده از داروهای ضدافسردگی به‌صورت مداوم و تحت‌نظر پزشک می‌تواند مؤثر واقع شود. برای دیدن تأثیر این دارو چند هفته لازم است تا نتایج آن به‌خوبی مشاهده شود. البته درصورتی‌که مصرف دارو طبق موارد گفته‌شده پزشک و تنها محدود به هنگام بروز حمله نباشد. این دارو همانند داروهای دیگر عوارض دارد. اما اگر مطابق با دستور پزشک استفاده شود جای نگرانی وجود ندارد.

بنزودیازپین

بنزودیازپین یکی دیگر از داروهای کنترل اختلال پانیک هستند. این دارو جز داروهای آرامش‌بخش است. از جمله عوارض این دارو می‌توان به اعتیاد آوردن و وابستگی شدید اشاره کرد. اما اگر به‌صورت کوتاه‌مدت استفاده نشود و از طرفی تحت دستور پزشک مصرف شود امکان بروز این مشکلات کمتر است.

چه افرادی در معرض اختلال پانیک قرار دارند؟

همه افراد در هر سنی احتمال مبتلا شدن به اختلال پانیک را دارند. اما طبق آمارهای گرفته شده افرادی مابین 20-30 سال بیشترین آمار را داشته‌اند. برخی فاکتورها هستند که احتمال مبتلا شدن به این بیماری را افزایش می‌دهند. این فاکتورها عبارت‌اند از:

• افرادی که بیشینه خانوادگی دارند.
• تحمل استرس‌های شدید و زیاد
• تجربه ضربه در رابطه‌های عاطفی شدید و ضربه‌های روحی
• مصرف سیگار و کافئین
• تجربه تجاوز جنسی

چگونگی متوقف کردن اختلال پانیک

اختلال پانیک از جمله بیماری‌های است که اگر درمان نشود امکان افزایش حملات مکرر وجود دارد. بنابراین بر همه جنبه‌های زندگی تأثیر خواهد داشت و در نهایت کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد. حملات مکرر باعث می‌شود که فرد همیشه در معرض ترس بوده و و حشت زیادی را داشته باشد.

اختلال پانیک می‌تواند عوارض زیادی مانند ایجاد فوبیای خاص مانند کلاستروفوبیا و ترس از ارتفاع ، دوری کردن از جمع، ایجاد مشکلات در زندگی، افسردگی و اختلالات روانی، سو مصرف الکل و دیگر موارد مخدر را داشته باشد.

اختلالات پانیک در برخی از افراد باعث شده که خود به‌تنهایی توانایی خروج از خانه را نداشته باشند. بنابراین وابسته به دیگران هستند. تمام این موارد تحت‌نظر پزشک برطرف خواهند شد. در صورت مشاهده هرکدام از علائم باید با پزشک مشورت و در میان گذاشت.

پیشگیری از بروز اختلال پانیک

تابه‌حال درمان قطعی برای اختلال پانیک ارائه نشده است. اما راهکارهای پیشنهادی هم هستند که می‌تواند برای افراد کمک‌کننده باشد.

اولین موردی که باید توجه داشت، در صورت تشخیص حمله پانیک به‌سرعت درمان شود تا از تکرار و حملات مجدد جلوگیری کرد.

دنبال‌کردن برنامه درمانی و مصرف به‌موقع داروهای تجویز شده می‌تواند از شدت بیماری بکاهد.

انجام فعالیت‌های ورزشی تأثیر به سزایی در جلوگیری و رفع اختلال پانیک دارد.

چگونه به افرادی که دچار این بیماری هستند کمک کنیم؟

اگر در بین اطرافیان، شخصی وجود دارد که دچار حمله‌های پانیک می‌شود راه‌های وجود دارد که می‌توان یاری‌دهنده او در رهایی از این بیماری باشد. در ابتدا بالابردن اطلاعات در زمینه اختلال پانیک در انجام ندادن کارهای اشتباه آگاه می‌شوید.

در ابتدا باید خودتان را آرام و به‌دوراز هرگونه قضاوتی نگه دارید. این مورد می‌تواند کمک بزرگی به بهترشدن شرایط و انجام انتخاب درست باشد.

با نگه‌داشتن شخص در یک شرایط مناسب سعی کنید که تمرکز خود را به دست آورد. سپس با انجام چند نفس عمیق او را به داشتن آرامش دعوت کنید.

انجام حرکات فیزیکی و ورزشی آرام‌بخش، می‌تواند کمک بزرگی به شخص مبتلا به حمله پانیک باشد. این فعالیت‌ها باعث می‌شود تا استرس و تنش از شخص دور شود.

پزشک چه سؤال‌هایی از مراجعه‌کننده احتمال به اختلال پانیک می‌پرسد؟

چند مدت یکبار این احساس را دارید؟

اولین و آخرین بار چه زمانی رخ‌داده است؟

چه زمان‌هایی احساس ترس مکرر این حمله را دارید؟

علائم شما چیست؟

آیا از موقعیت‌ها و مکان‌هایی که برای شما بازگوکننده حمله پانیک هستند دوری می‌کنید؟

چگونه متوجه این علائم شده‌اید؟

آیا بستگان نزدیک شما دچار این بیماری می‌باشد؟

آیا از سیگار، دخانیات دیگر و کافئین مصرف می‌کنید؟

آیا فعالیت بدنی و ورزش از جمله برنامه‌های شماست؟

آیا مبتلا به بیماری‌های دیگری هستید؟

در کودکی یا نوجوانی دچار حمله‌های روحی یا تجاوز نشده‌اید؟

سخن پایانی

حمله پانیک ممکن است در برخی از افراد تنها یکبار رخ دهد و در برخی دیگر، بارها اتفاق بیفتد. افرادی که به‌صورت مکرر در معرض اختلال پانیک هستند باید به پزشک معالج و مربوطه مراجعه کنند. همان‌طور که گفته شد درمان زود به هنگام می‌تواند به شخص کمک‌های ویژه‌ای کند. بنابراین به‌محض روبرو شدن با این مشکل بهتر است در اولین موقعیت درمان شود.

سوالات متداول

چگونه می توان حملات پانیک را از اختلال استرس پس از سانحه تشخیص داد؟

مهم ترین تمایر میان حملات پانیک و اختلال استرس پس از سانحه، در علت وقوع آن ها است. استرس پس از سانحه، معطوف به یک سانحه خاص، خاطرات و نشانه ها و یادآوری آن رخ می دهد. در حالی که حملات پانیک می تواند بدون هیچ محرک و دلیل مهم بیرونی به وقع بپیوندد.

چه زمانی لازم است مبتلایان به اختلال پانیک به پزشک مراجعه کنند؟

برخی افراد ممکن است در موقعیت های حساس و تحت فشارهای عصبی به شکلی کوتاه مدت و مقطعی، حملات پانیک را تجربه کرده و بهبود یابند. اما در صورتی که این حملات مداوم و به فاصله کمی از هم اتفاق بیفتد، به دلیل عوارض جسمی و روانی متعددی که برای فرد مبتلا دارد، باید هرچه زودتر به درمانگر مراجعه شود.

آیا استفاده از داروها، حملات پانیک را به طور کامل درمان می کند؟

داروها، یکی از روش های درمانی این حملات هستند که در کنار روان درمانی، توسط پزشک و متناسب با علائم بیمار،تجویز می شوند. میزان اثرگذاری درمان، بسته به شدت علائم و دلایل بروز حملات، متفاوت خواهد بود. در صورتی که وقوع حملات پانیک وابسته به اختلالات دیگری باشد، پروسه درمان بیشتر زمان خواهد برد.

جلوگیری از وقوع حملات پانیک، چگونه ممکن است؟

شاید تا حد زیادی نتوان وقوع این حملات را تحت کنترل قرار داد. اما توجه به مواردی چون اصلاح سبک زندگی و توجه به سلامت روان، خصوصا درباره افرادی که شرایط ویژه ای را به لحاظ روانی تجربه می کنند، می تواند در کاهش احتمال آن موثر باشد.