اختلال یادگیری در کودکان
همه‌ی کودکان در یادگیری و یا انجام تکالیف مدرسه خود دچار مشکل میشوند.اما اگر کودکی دائما به مشکل میخودر،ممکن است به اختلال یادگیری در کودکان دچار شده باشد.اکثر این کودکان مثل بقیه باهوش هستند اما آموزش‌های آنها باید به گونه‌ای باشد که با شرایط آنها سازگار باشد.این اختلال یکی از شایعترین اختلالات بین کودکان میباشد.تقریبا ۱۰ درصد از کودکان در انجام فعالیت‌هایی مثل خواندن،نوشتن،ریاضی مشکل دارند.والدین این کودکان وظیفه دارند که کاملا با نشانه‌ها و علائم ناتوانی در یادگیری کودک خود آشنا شوند و به فرزند خود در این زمینه کمک کنند.همچنین یکی از کارهایی که والدین در این راستا میتوانند انجام دهند،مراجعه به روانشناس است.
اختلال یادگیری چیست؟
اختلال یادگیری یک اختلال عصب شناختی است و یکی از عوامل اصلی مشکلات تحصیلی میباشد.این اختلال شامل طیف گشترده‌ای از مشکلات یادگیری است.بزرگسالان و کودکانی که به این اختلال دچار هستند،نحوه درکشان با دیگران تفاوت دارد و به همین دلیل در یادگیری به مشکل میخورند.از شایعترین اختلالات یادگیری میتوان به اختلال در خواندن،نوشتن،استدلال،گوش دادن و حرف زدن اشاره کرد.
علائم اختلال یادگیری در کودکان
اغلب کودکانی که دچار این اختلال هستند خصوصیات زیر را دارند:
- بیشتر آنها پسر هستند.تقریبا پسر بچه هایی که به این ناهنجاری مبتلا هستند ۴ برابر دختر بچه هایی هستند که این مشکل را دارن.
- در تمرکز کردن مشکل دارند.
- در مدرسه افت تحصیلی پیدا میکنند.
- تمایل به خواندن و نوشتن ندارند.
- در مدرسه مشکلات رفتاری دارند.
- حافظه دیداری و شنیداری ضعیفی دارند.
- با محیط مدرسه سازگار نیستند.
- از لحاظ اجتماعی رشد خوبی ندارند.
- اغلب دچار لکنت زبان هستند.
- کلمات و جملات را اشتباه بیان میکنند و به سوالات پاسخ نامربوط میدهند.
- در راه رفتن و دویدن و عملکردهای حرکتی دچار مشکل میشوند.
- در ریاضیات،درک اعداد و فعالیت های ذهنی با مشکل مواجه میشوند.
- در زمان آموزش رفتارهای هیجانی و پرخاشگرانه دارند
- خجالتی هستند و احساس ناامیدی و کم لیاقتی می کنند
- در محیط خانوادگی برای موفقیت در درس و مدرسه تحت فشار هستند
- معمولاً تختخواب اتاق و تکالیف نامرتبی دارند و در مهارتهای سازماندهی دچار مشکل میشوند
- اغلب املای ضعیف و دست خط بدی دارند
معمولاً این کودکان هوش خوبی دارندو از لحاظ رفتاری نرمال هستند و رشد کاملاً طبیعی داشتند. اما در یادگیری به علت اختلال در توانایی مغز ،مسیرهای عصبی ،دریافت و پردازش و ذخیره اطلاعات دچار اختلال می شوند. تشخیص اختلالات یادگیری پیش از ورود کودک به دبستان به مراحل رشد طبیعی لازم و ضروری است و باید دقت بیشتری به کار برد. هر چه سریع‌تر بتوانید مشکل اختلال یادگیری را تشخیص دهید راحت‌تر میتوان اصلاح کرد .
شما بهتر از همه کودک خود را می‌شناسید پس بهتر است اگر احتمال این مشکل را هم می‌دهید سریع‌تر اقدام به ارزیابی کنید. تا وقتی که کودکتان کوچک است متوجه اختلال یادگیری شوید زودتر میتوان این مساله را حل کرد. همچنین بهتر است از یک روانشناس در زمینه اختلال یادگیری در کودکان هم درخواست کنید، مسیر رشد کودک شما را نشان دهد تا بهتر متوجه رشد طبیعی فرزند خود شوید.
علل بروز اختلال یادگیری در کودکان
اختلال یادگیری ربطی به هوش فرد ندارد و به دلیل وجود تفاوت در مغز است.عوامل مختلفی در بروز این اختلال تاثیر گذار هستند،مانند:
عوامل محیطی:
یکی از مهمترین عواملی که همواره بر وضعیت جسمی و روحی انسان تاثیر میگذارد عوامل محیطی است.تولد زودرس،کمبود وزن زمان تولد،تغذیه ناسالم،مسمومیت با سرب،زندگی در محیط‌های پر استرس،کمبود محبت از سمت والدین و کمبود توجه از سمت معلمان میتواند زمینه ساز شکلگیری اختلال در عملکرد یادگیری کودکان شود.
عوامل ژنتیکی:
هر فرد اطلاعات ژنتیکی را از والدیت خود به ارث میبرد.این اطلاعات شامل خصوصیات فیزیکی و اخلاقی است.همچنین اطلاعات مربوط به سیستم عصبی ،یادگیری و حافظه هر فرد با توجه به ژنتیک آن فرد تعیین میشود.اختلال یادگیری یکی از علائم وجود بیماری‌های ژنتیکی میباشد،مخصوصا در سنین پایین.هرچه این اختلالات زودتر تشخیص داده شود درمان و کنترل آنها نتیجه بخش تر است.
عوامل فیزیولوژیکی:
عواملی مانند نقص بینایی،شنوایی،ناهنجاری های رفتاری در کودکان،آسیب به مغز ،کم کاری تیروئید و غیره از عوامل فیزیولوژیکی ابتلای کودکان به یادگیری هستند که با معاینه و آزمایش مشخص میشوند.
ابتلا به دیگر اختلالات روانشناختی
کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی (ADHD) و اتیسم هستند در یادگیری هم دچار اختلال میشوند.همچنین دانش آموزانی که اختلال اضطراب جدایی یا اختلال تیک و لکنت زبان دارند در یادگیری نیز اختلال دارند و افت تحصیلی در انها مشاهده می شود .
بیش‌فعالی (ADHD)
در حالی که جز اختلالات یادگیری محسوب نمی‌شود، به طور قطع یادگیری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کودکانی که به نقصِ توجه و بیش‌فعالی دچارند در آرام گرفتن روی صندلی، حفظ تمرکز. دنبال کردن دستورالعمل‌ها، مرتب و سازماندهی‌شده عمل کردن و انجام دادن تکالیف مدرسه مشکل دارند.
اتیسم
اتیسم و آسپرگر هر دو جزو اختلالات فراگیر رشدی هستند. کودکان مبتلا به این دو بیماری در رسیدن به سطح مطلوبی از مهارتهای تحصیلی با مشکل مواجه‌اند. کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم ممکن است در برقراری ارتباط، درک زبان بدن، یادگیری مهارتهای پایه، پیدا کردن دوست مشکل داشته باشند.
انواع اختلالات یادگیری در کودکان
اختلال در خواندن :
حدود ۷۵ درصد از کودکان مبتلا به این ناهنجاری دچار اختلال خواندن هستند.این اختلال دو حالت دارد، اول :کودکانی که دچار مشکل در خواندن جملات و کلمات میشوند و ارتباط بین حروف و کلمات را درک نمی کنند.دوم: کودکانی که درک مطلب و فهمیدن عبارات و کلمات در هنگام خواندن آن ها برایشان مشکل باشد.
اختلال در نوشتن:
در این اختلال کودک در دیکته ،نوشتن کلمات و جملات دچار مشکل میشود. همچنین درک و ترکیب کلمات برای آنها دشوار است و نمی توانند به خوبی آنها را روی کاغذ بنویسند.
اختلال در ریاضی:
کودکان دچار اختلال در ریاضی هستند ،در مهارتهای ریاضی درک و یادگیری اعداد و علامت های ریاضی و حفظ کردن آنها مشکل دارند. در محاسبه کند و بی‌دقت هستند و معمولاً پاسخ درستی به سوالات نمی‌دهند.
چه اختلالاتی بر یادگیری تاثیر می گذارند؟
عواملی مثل افسردگی ،اضطراب ،استرس و عوامل موثر بر تمرکز و حافظه کودک بر یادگیری او تاثیر می گذارند. پس برای تشخیص دقیق علت اختلال یادگیری در کودکان بهتر است از روانشناس کودک کمک گرفت.
آثار اختلال یادگیری کودکان در بزرگسالی
اختلال یادگیری در کودکان میتواند تأثیرات قابل توجهی در زندگی آینده و بزرگسالی آنها داشته باشد. در صورت عدم تشخیص، مداخله و مدیریت مناسب، این اختلال ممکن است منجر به مشکلات متعددی شود. برخی از آثاری که اختلال یادگیری میتواند در زندگی آینده و بزرگسالی کودکان داشته باشد، عبارتند از:
- مشکلات تحصیلی: کودکان با اختلال یادگیری ممکن است در تحصیلات خود با مشکلات بزرگی روبه‌رو شوند. ضعف در مهارتهای خواندن، نوشتن و ریاضیات، میتواند توانایی آنها را در موفقیت‌های تحصیلی و آکادمیک کاهش دهد و باعث ایجاد فشارهای روحی و روانی و در نتیجه، ناامیدی در زمینه تحصیلات گردد.
- مشکلات اجتماعی و روابط: اختلال یادگیری در کودکان ممکن است توانایی آنها در ارتباط و تعامل با دیگران را تحت تأثیر قرار دهد؛ آنها ممکن است با مشکلات در تعاملات اجتماعی، مشکلات در روابط دوستانه و احساس کمبود عزت نفس مواجه شوند.
- آثار روانی و روانشناختی: اختلال یادگیری ممکن است تأثیرات منفی بر روی سلامت روانی و روانشناختی کودکان داشته باشد. فشار روانی، استرس، اضطراب و افسردگی ممکن است در کودکان دارای اختلال یادگیری، بیشتر رخ دهد.
- ناتوانی در مهارتهای مربوط به استقلال: اختلال یادگیری کودکان میتواند توانایی آنها در انجام مهارتهای مربوط به استقلال را کاهش دهد. ممکن است کودکان با اختلال یادگیری در مهارتهای روزمره مانند مدیریت زمان، برنامه‌ریزی و سازماندهی امور دچار مشکل شوند.
- مشکلات در اشتغال و شغل‌پذیری: اختلال یادگیری ممکن است تأثیراتی در زمینه اشتغال و شغل‌پذیری کودکان در آینده داشته باشد. کودکانی که با اختلال یادگیری روبرو هستند، ممکن است در انتخاب شغل و دستیابی به اهداف حرفه‌ای خود با مشکلات بیشتری مواجه شوند.
تشخیص اختلال یادگیری در کودکان
تشخیص این اختلال با وجود علائم و نشانه های واضح آن امری تخصصی است. حتی اگر خودتان علائم را در فرزندتان مشاهده کردید او را برای معاینه و سنجش و درمان پیش روانشناس ببرید.ابتدا باید مراحلی برای تشخیص این ناهنجاری طی شود این مراحل شامل ارزیابی گرفتن سوابق بیماری ها و اختلالات جسمی و روحی و معاینه کودک توسط روانشناسی متخصص است.در دوران کودکی فرزندتان هر چه زودتر برای معاینه و درمان اقدام کنید نتیجه آن موفقیت آمیز تر خواهد بود.
درمان اختلال یادگیری کودکان
برای درمان تنها از یک روش استفاده نمی‌شود. ادغام روش‌های درمانی مختلف مثل کاردرمانی،روانشناسی و گفتار درمانی لازمه یک درمان اثربخش برای کودکان می باشد. با مراجعه به یک روانشناس خوب می توانید درمان را برای فرزند خود شروع کنید .همچنین برای تکمیل روند درمان موارد زیر توصیه میشود:
- ایجاد یک فضای مناسب برای اینکه کودک افکار و احساسات خود را بیان کند
- حمایت کودک در زمینه های دیگری که استعداد دارد و عالی عمل می کند
- همکاری والدین و معلمان با یکدیگر برای درمان اختلال یادگیری در کودکان
- باید با کوچکترین موفقیت آنها را تشویق کرد
- صحبت با کودک درباره اختلال یادگیری و آگاهی دادن به او در این باره
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری دارای عزت نفس پایین ،ناامیدی و مشکلات دیگری هستند.انجام درمان توسط روانشناس میتواند کودک را در درک این احساسات و مقابله با آنها و همچنین داشتن روابط اجتماعی سالم و قوی بسیار کمک کند.
یکی از درمان های تاثیرگذار برای این کودکان که از مشکلات یادگیری رنج می‌برند ،نوروفیدبک میباشد.نوروفیدبک باعث افزایش تمرکز ،توانمندی ذهن ،کاهش اضطراب و استرس می شود.
سوالات متداول
آیا کودکانی که به اختلال یادگیری میتلا هستند، دچار عقب ماندگی ذهنی می شوند؟
خیر، عقب ماندگی ذهنی یک اصطلاح عامیانه است که برای طیف وسیعی از اختلال های روانی و فیزیکی مانند سندروم داون، اوتیسم شدید، نارسایی های فیزیک و ذهنی و… به کار می رود. در حالی که اختلال یادگیری، تنها اشاره به مشکلات مشخصی در یادگیری دروس خاص و تمرکز بر روی یادگیری دارد.
آیا کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، از بدو تولد با این اختلال روبرو هستند؟
می توان گفت که پاسخ این پرسش،تا حد زیادی مثبت است. زیرا اختلال یادگیری، بیشتر با ویژگی های مغزی و زمینه های ژنتیکی مرتبط است و این موارد غالبا در دوران جنینی و حین تولد رخ می دهد.
چگونه می توان از اختلال یادگیری در کودکان پیشگیری کرد؟
شاید نتوان تا حدی ابتلای کودک به اختلال یادگیری را کنترل کرد. زیرا عمده دلایل آن مرتبط با عوامل ژنتیکی و مغزی است. با این حال در صورت ابتلا، می توان با تشخیص زودهنگام و مراجعه به درمانگر، راه های صحیح آموزش کودک و بهبود یادگیری را یافت.
دیدگاه خود را بنویسید