اختلال خواب چیست؟

اختلال خواب وضعیتی است که بر توانایی فرد برای داشتن خوابی آرام و کافی تأثیر می گذارد. انواع مختلفی از اختلالات خواب وجود دارد که هر کدام مجموعه ای از علائم و علل خاص خود را دارند. برخی از اختلالات خواب رایج عبارتند از:بی خوابی٬ آپنه خواب٬ نارکولپسی٬ سندرم پای بیقرار٬ اختلالات ریتم شبانه روزی و…

انواع دیگری از اختلالات خواب نیز وجود دارد، و اگر فکر میکنید که مشکل خواب دارید بهتر است با یک متخصص و درمانگر این حوضه مراجعه کنید.

در ادامه به انواع اختلال خواب و علائم و نشانه ها و راه های درمان این اختلال روانی میپردازیم با ما همراه باشید تا در ادامه هر آنچه باید درباره اختلال خواب بدانید بفهمید.

انواع اختلالات خواب:

بی خوابی:

این یک اختلال خواب رایج است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری با مشکل در به خواب رفتن یا به خواب ماندن، خیلی زود بیدار شدن، یا احساس خستگی و شادابی در صبح مشخص می شود. بی خوابی می تواند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (طولانی مدت) باشد و می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله استرس، اضطراب، افسردگی، مصرف دارو و عوامل سبک زندگی باشد.

آپنه خواب:

این وضعیتی است که در آن فرد دوره های مکرر قطع تنفس را در طول خواب تجربه می کند. این می تواند منجر به خستگی در طول روز، مشکل در تمرکز و سایر مشکلات سلامتی شود. آپنه خواب می تواند ناشی از ناهنجاری های ساختاری در راه هوایی فوقانی، چاقی و عوامل دیگر باشد.

سندرم پای بی‌قرار (RLS):

این وضعیتی است که در آن فرد در هنگام استراحت احساس می‌کند پاها یا سایر قسمت‌های بدن خود را حرکت دهد. این می تواند خواب را مختل کند و منجر به خستگی در طول روز و سایر مشکلات سلامتی شود.

نارکولپسی:

این یک وضعیت نادر است که در آن فرد دچار خواب آلودگی بیش از حد در طول روز، کاتاپلکسی (از دست دادن تون عضلانی) و سایر علائم می شود. نارکولپسی می تواند به دلیل استعداد ژنتیکی یا آسیب به بخش های خاصی از مغز ایجاد شود.

اختلالات ریتم شبانه روزی:

اینها گروهی از شرایط هستند که در آن ساعت بیولوژیکی درونی فرد با محیط اطرافش هماهنگ نیست. این می تواند منجر به مشکل در به خواب رفتن یا به خواب رفتن در زمان های مناسب شود و می تواند منجر به خستگی در طول روز و سایر مشکلات سلامتی شود.

علائم و نشانه های اختلال خواب

علائم اختلالات خواب بسته به نوع خاصی از اختلال خواب فرد می تواند متفاوت باشد. با این حال، برخی از علائم رایج اختلالات خواب عبارتند از: مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب٬ خواب آلودگی یا خستگی زیاد در طول روز خروپف بلند، نفس نفس زدن یا خفگی در طول خواب (شایع در آپنه خواب) حرکات پاهای بی قرار یا ناراحتی در پاها (شایع در سندرم پای بی قرار) تحریک پذیری، نوسانات خلقی، یا مشکل در تمرکز مشکلات حافظه یا فراموشی تغییر در اشتها یا افزایش وزن(پر خوری عصبی و بی اشتهایی عصبی) مشکل در هماهنگی یا مهارت های حرکتی راه رفتن در خواب یا سایر رفتارهای غیرعادی در طول خواب کابوس یا رویاهای واضح دیگر

این علائم می تواند ناشی از سایر بیماری ها نیز باشد، بنابراین اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، با یک مشاور و روانشناس خوب صحبت کنید.

درمانگر می تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که آیا اختلال خواب علت آن است یا خیر و درمان مناسب را ارائه می دهد.

علت های اختلال خواب

علل مختلفی برای اختلالات خواب وجود دارد و بسته به نوع خاصی از اختلال خواب فرد می تواند متفاوت باشد. برخی از علل شایع اختلالات خواب عبارتند از:

• شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی مانند درد مزمن، مشکلات تنفسی و اختلالات عصبی می‌توانند با خواب تداخل کنند و منجر به اختلالات خواب شوند.
• داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی(علائم افسردگی)، داروهای فشار خون و استروئیدها می توانند باعث اختلال خواب شوند.
• سوء مصرف مواد: الکل، کافئین، نیکوتین و سایر مواد می توانند با خواب تداخل کنند و منجر به اختلالات خواب شوند.
• عوامل محیطی: صدا، نور و تغییرات دما همگی می توانند با خواب تداخل داشته باشند.
• عوامل روانشناختی: استرس، اضطراب، افسردگی و سایر عوامل روانی می توانند با خواب تداخل کنند و منجر به اختلالات خواب شوند.
• اختلالات مرتبط با خواب: برخی از اختلالات خواب، مانند آپنه خواب و سندرم پای بیقرار، می توانند ناشی از شرایط پزشکی یا عصبی زمینه ای باشند.
• ژنتیک: برخی از اختلالات خواب ممکن است یک جزء ژنتیکی داشته باشند، به این معنی که در خانواده ها ایجاد می شوند.

اگر علائم اختلال خواب را تجربه می کنید، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، با یک متخصص و درمانگر صحبت کنید. درمانگر شما می‌تواند به شناسایی علت اصلی اختلال خواب شما کمک کند و درمان‌هایی را توصیه کند که می‌تواند به بهبود خواب شما کمک کند.

اختلال خواب در کودکان

اختلالات خواب در کودکان شایع است و می تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت، رفتار و رشد شناختی کودک داشته باشد. برخی از اختلالات خواب رایج در کودکان عبارتند از:

• بی خوابی: مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب
• آپنه خواب: مکث در تنفس در هنگام خواب
• راه رفتن در خواب: راه رفتن یا انجام فعالیت های دیگر در حالی که هنوز در خواب هستید
• وحشت های شبانه: قسمت هایی از ترس یا وحشت شدید که در طول خواب رخ می دهد

سایر عواملی که می تواند در ایجاد اختلالات خواب در کودکان نقش داشته باشد عبارتند از: اضطراب، استرس، و تغییرات در روال یا محیط.

اگر کودکی دچار اختلال خواب است، مشورت با پزشک اطفال ضروری است. پزشک ممکن است کودک را به متخصص خواب ارجاع دهد یا تغییراتی در رفتار، عادات خواب یا رژیم غذایی برای کمک به بهبود کیفیت خواب توصیه کند. در برخی موارد، ممکن است دارو برای درمان اختلالات خواب تجویز شود.(روانشناس کودک)

درمان اختلال خواب

اختلالات خواب گروهی از شرایط هستند که بر توانایی فرد برای به خواب رفتن، خواب ماندن یا رسیدن به یک خواب آرام تأثیر می گذارد. این اختلالات می تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی از جمله افسردگی، اضطراب و بیماری های قلبی عروقی شود. درمان اختلالات خواب به علت اصلی این اختلال بستگی دارد و ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی، داروها، درمان یا ترکیبی از این درمان ها باشد. در این جا به درمان‌های موجود برای آن‌ها می‌پردازیم.

تغییر سبک زندگی:

یکی از اولین قدم ها در درمان اختلالات خواب، ایجاد تغییراتی در سبک زندگی است که عادات خواب سالم را ترویج می کند. این ممکن است شامل پرهیز از کافئین و الکل، ایجاد یک برنامه خواب منظم، و ایجاد یک محیط مناسب برای خواب (به عنوان مثال، کاهش سطح سر و صدا و نور) باشد.

داروها:

انواع مختلفی از داروها وجود دارد که می توانند برای درمان اختلالات خواب استفاده شوند. اینها عبارتند از بنزودیازپین ها، که آرام بخش هایی هستند که می توانند به افراد کمک کنند تا به خواب بروند و بخوابند. داروهای ضد افسردگی که می توانند به تنظیم الگوهای خواب کمک کنند. و محرک ها، که می توانند به افراد کمک کنند در طول روز بیدار بمانند.

درمان:

درمان می تواند در درمان انواع خاصی از اختلالات خواب، به ویژه آنهایی که ناشی از عوامل روانی هستند، موثر باشد. درمان شناختی رفتاری (CBT) نوعی درمان است که می تواند برای درمان بی خوابی و سایر اختلالات خواب استفاده شود. CBT بر تغییر الگوهای افکار منفی و رفتارهایی که به مشکلات خواب کمک می کند، تمرکز دارد.

وسایل پزشکی:

در برخی موارد می توان از وسایل پزشکی برای درمان اختلالات خواب استفاده کرد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است از یک دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) بهره مند شوند که هوای تحت فشار را به راه هوایی می رساند تا از توقف تنفس در طول خواب جلوگیری کند.

اختلالات خواب می تواند ناتوان کننده باشد و می تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. درمان اختلالات خواب به علت اصلی این اختلال بستگی دارد و ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی، داروها، درمان یا ترکیبی از این درمان ها باشد. اگر مشکلات خواب را تجربه می کنید، خوب است که از یک متخصص کمک بگیرید که می تواند بیماری را تشخیص دهد و یک برنامه درمانی مناسب را توصیه کند.

عوارض ابتلا به اختلال خواب

اختلالات خواب می تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت و تندرستی فرد داشته باشد. برخی از مضرات اختلالات خواب عبارتند از:

• خستگی در طول روز و کاهش بهره وری: افراد مبتلا به اختلالات خواب اغلب در طول روز احساس خستگی و خستگی می کنند که می تواند منجر به کاهش بهره وری در محل کار یا مدرسه شود.
• اختلال شناختی: اختلالات خواب می تواند بر توانایی فرد برای تفکر واضح، تمرکز و به خاطر سپردن چیزها تأثیر بگذارد که می تواند بر عملکرد آنها در فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.
• بی ثباتی عاطفی: کمبود خواب می تواند منجر به تحریک پذیری، نوسانات خلقی و بی ثباتی عاطفی شود که می تواند بر روابط و کیفیت کلی زندگی تأثیر بگذارد.
• افزایش خطر تصادف: اختلالات خواب می تواند منجر به خواب آلودگی و اختلال در هماهنگی شود که می تواند خطر تصادف و صدمات را افزایش دهد.
• شرایط سلامت مزمن: اختلالات خواب با طیف وسیعی از بیماری های مزمن از جمله چاقی، دیابت، بیماری های قلبی عروقی و افسردگی مرتبط است.
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی: کمبود خواب می تواند سیستم ایمنی را ضعیف کند و مبارزه با عفونت ها و بیماری ها را برای بدن سخت تر کند.
• کاهش کیفیت زندگی: به طور کلی، اختلالات خواب می تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد، لذت بردن از فعالیت های روزانه را دشوارتر کرده و باعث استرس و ناراحتی قابل توجهی می شود.

اگر فکر میکنید با اختلال خواب سروکله میزنید بهتر است هرچه سریعتر با یک روانشناس خوب در ارتباط باشید تا هرچه سریعتر راه های درمان را پیش بگیرید.

اختلال خواب چه زمانی خطرناک میشود؟

اختلالات خواب زمانی می تواند خطرناک شود که به طور قابل توجهی توانایی فرد را برای عملکرد ایمن در طول روز مختل کند یا خطر تصادف یا سایر مشکلات سلامتی را افزایش دهد. مثلا:

خطرات آپنه خواب: آپنه خواب می تواند باعث خروپف بلند و دوره هایی از تنفس قطع شده در طول خواب شود که می تواند منجر به خواب آلودگی در طول روز، خستگی و اختلال شناختی شود. آپنه خواب با افزایش خطر فشار خون بالا، بیماری قلبی و سکته مغزی مرتبط است و همچنین می تواند خطر تصادفات و صدمات ناشی از خواب آلودگی در طول روز را افزایش دهد.

خطرات نارکولپسی: نارکولپسی یک اختلال عصبی است که باعث ایجاد دوره‌های خواب ناگهانی در طول روز می‌شود، که اگر در هنگام رانندگی، کار با ماشین‌های سنگین یا انجام فعالیت‌های دیگری که نیاز به توجه و هوشیاری دارند، رخ دهد، می‌تواند خطرناک باشد.

خطرات راه رفتن در خواب: راه رفتن در خواب حالتی است که در آن فرد در حالی که هنوز خواب است از جای خود بلند می شود و راه می رود. اگر خوابگرد بیرون پرسه بزند، از پله ها بیفتد یا رفتارهای مخاطره آمیز دیگری داشته باشد، می تواند خطرناک باشد. اختلال رفتار خواب REM (RBD): RBD وضعیتی است که در آن فرد در طول خواب REM رویاهای خود را عملی می کند. اگر فرد در هنگام خواب مشت، لگد یا رفتار تهاجمی از خود نشان دهد، این می تواند منجر به آسیب یا تصادف شود.

به طور کلی، اختلالات خواب زمانی خطرناک می شوند که به طور قابل توجهی توانایی فرد را برای عملکرد ایمن در طول روز مختل کنند یا خطر تصادف یا سایر مشکلات سلامتی را افزایش دهند.