اختلال پایکا

//اختلال پایکا

 اختلال پایکا 

مبتلایان به اختلال پایکا اغلب به طور اجباری، اقدام به خوردن موادی می کنند که هیچگونه ارزش غذایی ندارند. این افراد گاهی خوراکی های بی ضرری مانند تکه های یخ، برخی مواد غذایی خام و… را  می خورند و در برخی موارد حاد اقدام به خوردن خوراکی های خطرناکی مانند رنگ های خشک شده روی دیوار، کچ روی دیوار، یا تکه های فلز می کنند که در این مورد می تواند منجر به عواقب جدی مانند انواع مسمومیت برای آن ها گردد. اختلال پایکا در کودکان و زنان باردار ممکن است فراوانی بیشتری داشته باشد و عموما موقتی و مقطعی نیز هست. اما اگر طول مدت علائم از یکماه عبور کند، می توان نام اختلال پایکا را بر آن نهاد. این اختلال همچنین در میان افراد و به خصوص کودکان دارای ناتوانی های ذهنی رایج تر بوده و اغلب در آنان که با اختلالات رشد مواجه اند، به شکلی شدیدتر و طولانی تر بروز می کند.

خوراکی های رایج در میان افراد مبتلا به پایکا

همانگونه که گفته شد، مبتلایان به پایکا به طور منظم و گسترده برخی مواد غیر خوراکی را می خورند که این اقلام معمولا در اغلب مبتلایان مشابه است. به طور کلی می توان اقلامی که افراد مبتلا به پایکا به خوردن آن تمایل نشان می دهند را در موارد زیر خلاصه کرد:

  • تکه های یخ
  • صابون
  • دکمه
  • خاک رس یا هر نوع خاک دیگری
  • مو
  • کچ روی دیوار
  • شن
  • ته مانده های فیلتر سیگار
  • خاکستر سیگار
  • تکه های رنگ خشک شده
  • انواع چسب
  • مدفوع
  • تکه های فلزات خرد شده

البته اقلام خوراکی مبتلایان به پایکا به همین موارد محدود نمی شود و ممکن است سایر مواد مشابه خوراکی یا غیر خوراکی را نیز شامل شود. اما آنچه در میان گزارش های مبتلایان فراوانی بیشتری داشته، در موارد بالا ذکر شده است.

اختلال هرزه خواری

دلایل بروز اختلال پایکا

اگر چه که به لحاظ علمی هیچگونه دلیل قاطع و مشخصی برای پایکا وجود ندارد اما در برخی موارد دلایلی مانند کمبود آهن، روی یا مواد مغذی دیگر در بدن، می تواند با پایکا همراه بوده و دلیلی برای بروز آن باشد. برای مثال یکی از دلایل اصلی بروز پایکا در میان زنان باردار را کم خونی ناشی از کمبود آهن می دانند. در خصوص کودکان مبتلا به پایکا نیز اغلب به همین دلیل اشاره شده است و وجود اختلال، حاکی از آن است که بدن، در تلاش برای جبران مواد مغذی که با کمبود آن ها مواجه است، چنین امیالی را ایجاد می کند.

در میان برخی مبتلایان به اختلالات روانی خاص، مانند اسکیزوفرنی یا اختلال وسواس فکری-عملی، نیز پایکا شیوع نسبی دارد که دلیل این امر می تواند بروز نوعی واکنش دفاعی در بدن فرد در قبال اختلال باشد. یکی دیگر از دلایل بروز اختلال پایکا می تواند رژیم های غذایی سخت و سنگین و یا سوء تغذیه باشد. در این موارد، خوردن اقلام خیر خوراکی یا غیر ضروری، در برابر گرسنگی ناشی از رژیم، در فرد احساس سیری و لذت ایجاد می کند. البته خوردن تعدادی از اقلام مورد علاقه مبتلایان به پایکا در برخی فرهنگ ها پذیرفته شده و چندان نامتعارف نیست. مانند خوردن خاک رس که به آن ژئوفاژیا گفته می شود. اما به طور کلی می توان آن را در زیر مجموعه اختلال پایکا قرار داد.

اختلال پایکا چه عوارضی دارد 

از آنجا که مبتلایان به پایکا به خوردن اقلام غیر خوراکی و گاها مضر تمایل نشان می دهند، خوردن این موارد اغلب منجر به بروز برخی عوارض جانبی برای آنان می شود که رایج ترین آن ها را می توان به این شرح گزارش کرد:

  • انواع مسمومیت
  • ناراحتی های معده
  • دل درد های مداوم
  • وجود خون در مدفوع
  • مشکلات دهان و دندان مانند شکستگی دندان، پارگی لثه و یا آفت های دهانی
  • انواع عفونت های انگلی
  • مشکل انسداد روده
  • خفگی

به دلیل همین عوارض جانبی است که اختلال پایکا می توان برای برخی افراد خطرناک و حتی کشنده باشد. خصوصا هنگامی که در زنان باردار بروز می کند، می تواند سلامت مادر و جنین را به طور همزمان تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین اگرچه ممکن است برخی مواد مصرفی افراد مبتلا به پایکا به لحاظ فرهنگی چندان ناپسند نباشد، مانند مصرف یخ و خاک، اما در صورت بی توجهی و عدم پیشگیری، ممکن است سطح اختلال پیشروی کرده و به سمت مواد خطرناک تری سوق داده شود. در نتیجه بهتر آن است که سطوح پایین و کمتر نگران کننده این اختلال خصوصا در افرادی با شرایط خاص مانند کودکان کم توان ذهنی و مادران باردار، جدی گرفته شود.

اختلال pica

تشخیص اختلال پایکا 

تقریبا هیچ آزمایش یا تست شناخته شده ای برای تشخیص پایکا وجود ندارد و پزشک تنها بر اساس نوع تمایلات خوراکی فرد و چندین عامل دیگر می تواند آن را تشخیص دهد. مهم ترین مسئله در تشخیص این اختلال آن است که فرد مبتلا باید در رابطه با اقلام غیرخوراکی که مصرف کرده یا می کند، با پزشک صادق باشد تا بتواند کمک بهتری دریافت کند. گزارش دقیق نوع مواد مصرفی، میزان تمایل و طول مدت مصرف در تشخیص اختلال پایکا و شدت آن بسیار موثر است و این اطلاعات تنها از طریق خود فرد مبتلا یا یکی از نزدیک ترین افراد به وی قابل گزارش است.

این مسئله خصوصا درباره کودکان کم تنوان ذهنی بسیار مهم می باشد. یکی آزمایشات رایج برای تکمیل اطلاعات مربوط به تشخیص پایکا، آزمایش خون است که برای  تعیین سطح روی یا آهن بدن انجام می شود. به طور کلی آزمایشات مربوط به تشخیص سطح مواد معدنی و مغذی بدن برای اطلاع از ریشه های بدنی مربوط به اختلال پایکا مورد استفاده قرار می گیرد.

درمان اختلال پایکا

نخستین گام در  درمان اختلال پایکا، درمان و بهبود عوارض جانبی ناشی از آن است. اگر فرد مبتلا با خوردن برخی مواد غیر خوراکی مانند رنگ یا تکه های فلز دچار مسمومیت یا انسداد شده است، باید در مرحله اول این عارضه برطرف گردد. داروهای مورد استفاده در این مرحله بسته به نوع تمایلات خوراکی فرد مبتلا متفاوت خواهد بود. به طور مثال در افرادی که تمایل به خوردن فلزات دارند، داروهایی برای دفع سرب از طریق ادرار تجویز خواهد شد. این داروها اغلب به دو صورت وریدی یا خوراکی تجویز می گردد.

در صورتی که بروز اختلال پایکا در فرد، ناشی از کمبود برخی مواد مغذی در بدن باشد، پزشک در این مرحله اقدام به تجویز مکمل های غذایی  ویتامینی و برخی داروها برای جبران کمبود مواد مورد نظر می کند. علاوه بر داروها، مصرف برخی مواد غذایی که حاوی مواد مغذی و معدنی مورد نظر هستند، در قالب یک برنه رژیم غذایی نیز توصیه می شود.

اختلال خوردن چوب

یکی دیگر از مراحل درمان اختلال پایکا، انجام تست های روانشناختی مورد نیاز برای اطلاع از وضعیت روانی فرد و تشخیص احتمال ابتلا به اختلالات وسواس فکری – عملی است. همانگونه که گفته شد، وسواس های فکری عملی می توانند یکی از ریشه های بروز اختلال پایکا باشد و تشخیص آن در درمان پایکا موثر خواهد بود. در صورت تشخیص وسواس فکری عملی در فرد مبتلا به پایکا، درمان های دارویی و روان درمانی مورد نیاز برای این امر انجام خواهد شد.

در صورتی که فرد مبتلا به پایکا دارای ناتوانی ذهنی یا اختلالات روانی پیشینی باشد، باید پیش از تمرکز بر روی پایکا، داروها یا روش هایی برای درمان اختلالات و یا مدیریت وضعیت روانی فرد انجام گیرد. در اغلب مواردی که پایکا به دلیل بروز اختلالات پیشینی بوده است، با درمان یا بهبود اختلال مورد نظر، علائم پایکا نیز کاهش یافته یا درمان می شود و نیاز به پروسه درمانی مجزا ندارد.

باید توجه داشت که در برخی از افراد مبتلا به پایکا، علائم برای همیشه از بین نمی رود و ممکن است تا سال ها ادامه داشته باشد. این امر به خصوص در کودکان دارای ناتوانی ذهنی بسیار شایع است. در این موارد پزشک می تواند به فرد مبتلا و اطرافیان او کمک کند تا شرایط این مورد ویژه را درک کرده و فعالیت هایی را برای مدیریت و کاهش شرایط بحرانی آن انجام دهند.

راه های پیشگیری از اختلال پایکا 

شاید بتوان گفت پیشگیری از پایکا تا حد زیادی ممکن نیست و به هر حال در صورت بروز زمینه های آن، به وقوع خواهد پیوست. اما برخی عوامل می توان در کنترل و بهبود آن موثر واقع شود. تغذیه مناسب یکی از عواملی است که به کودکان در تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن و عادات غذایی سالم کمک کرده و احتمال بروز پایکا را کاهش می دهد. در خصوص کودکانی که از نوزادی عادت به خوردن و در دهان فرو بردن اشیا دارند، بهتر است از همان سنین پایین راهکارهای پیشگیرانه را آغاز کنید تا این رفتار در سنین بالاتر به سمت علائم اختلال پایکا سوق داده نشود.

استفاده از برخی داروهای تقویتی و مکمل های غذایی در سنین خردسالی و در ایام بارداری نیز می تواند با تامین ویتامین های مورد نیاز بدن، بروز پایکا را با احتمال کمتری روبرو کند. اگر زمینه های خانوادگی در خصوص پایکا دارید، باید ابتدا نسبت به درمان فرد مبتلا اقدام کرده و سپس نسبت به تعامل سایر افراد به خصوص کودکان با فرد مبتلا حساسیت به خرج دهید. زیرا امیال مربوط به علائم پایکا می تواند در کودکان آموخته شده و سپس به عادت تبدیل گردد.

 


سوالات متداول

 چگونه می توان اختلال پایکا را از ویار دوران حاملگی تشخیص داد؟

اختلال پایکا اغلب با خوردن خوراکی های بدون ارزش غذایی و یا حتی اقلام غیر خوراکی همراه است. در حالی که زنان باردار معمولا علاقه بیشتر به خوردن برخی اقلام خوراکی و متعارف، پیدا می کنند. با این حال در صورتی که زنان باردار میل به خوردن مواردی چون خاک، گچ، فلزات، رنگ خشک شده و موارد مشابه آن پیدا کرده و این علائم بیش از یک ماه در آن ها ادامه یابد، بهتر است ضمن مراجعه به پزشک به منظور پیشگیری از آسیب به جنین و مادر، به درمانگر نیز مراجعه کنند.

در صورتی که فرد تمایل به خوردن موارد بی خطری مانند یخ و یا برخی مواد خام مانند برنج داشته باشد، باز هم می توان نام اختلال پایکا بر آن نهاد؟

به طور کلی اختلال پایکا اشاره به هرگونه هرزه خواری یا تمایل به خوردن موادی که خوراکی نیستند و یا تنها به شکل خاصی مورد مصرف قرار می گیرند، دارد. از این رو، حتی مصرف مواد بی خطری چون یخ نیز می تواند ذیل این اختلال قرار گرفته و بهتر است از جلوگیری شود. زیرا امکان پیشروی و تسری به مواد خطرناک تر نیز وجود دارد.

 آیا آزمایش خون می تواند اختلال پایکا را نشان دهد؟

در اختلال پایکا، آزمایش خون به تنهایی نمی تواند جنبه تشخیصی داشته باشد. این آزمایش، پس از تشخیص اختلال، تنها به منظور سنجش سطح روی و آهن و سایر مواد مضر در خون، خصوصا درباره کودکان، مورد استفاده قرار می گیرد و به می تواند به درمان و دفع مواد مضر کمک کند.

 چگونه کودک خود را از قرار گرفتن در معرض اختلال پایکا حفظ کنیم؟

درباره کودکان، مهم ترین نکته می تواند مربوط به تغذیه و تامین مواد مورد نیاز بدن باشد. زیرا در برخی موارد کودکان به دلیل کمبود مواد مغذی، به هرزه خواری روی می آورند. اصلاح برنامه غذایی و استفاده از مکمل های مورد نیاز، در کنار مراجعه زود هنگام به پزشک در زمان مشاهده علائم، می تواند نقش موثری در پیشگیری ایفا کند.

دیدگاه خود را بنویسید

Open chat
24ساعته پاسخگوی شما هستیم