ازدواج سفید

ازدواج و رابطه جنسی پدیده‌ای است که از دیرباز و از زمان پیدایش انسان بوده و تا به امروز نیز ادامه داشته است، اما فرهنگ بشر به مرور و در قرن 21 دچار انقلابی در عرصه روابط جنسی شد و یکی از این تغییرات افزایش تعداد افرادی است که پیش از ازدواج، اقدام به هم‌خانگی بدون ازدواج می‌کنند .

امروزه در کشور ما نیز این نوع جدید از زندگی مشترک دیده می‌شود. این نوع از زندگی مشترک که بیشتر در بین جوانان رواج یافته است، ازدواج سفید نامیده می‌شود .

مفهوم ازدواج سفید

شروع زندگی مشترک زیر یک سقف، با توافق دو طرفه بین زن و مرد و بدون ثبت رسمی، قانونی و حقوقی ازدواج سفید (white marriage) تعریف می‌شود .

به عبارت دیگر هم‌خانگی بدون ازدواج یا ازدواج سفید پدیده‌ای است که دختر و پسر با یکدیگر زندگی می‌کنند و رابطه جنسی دارند، بی‌آنکه پیوند رسمی ازدواج و رابطه زن و شوهری وجود داشته باشد .

تاریخچه

ازدواج سفید یکی از شیوه‌های مرسوم زندگی در غرب است . این مسئله نخستین بار در ایالات متحده آمریکا و در پی جنبشی که “جنبش آزادی زنان” نام گرفت، پدیدار شد.

هدف این جنبش ظاهرا برقراری شرایط عادلانه و برابر برای زنان بود. اما بعدها “انقلاب جنسی” نام گرفت و یکی از نتایج آن گسترش روابط جنسی پیش از ازدواج و ازدواج سفید بود که به غلط “آزادی زنان” نام گرفت .

به مرور زمان این پدیده وارد سایر جوامع گردید و در حال حاضر زندگی مشترک بدون ازدواج در بعضی از جوامع به مرحله‌ای عادی در روند آشنایی دو فرد تبدیل شده است .

ازدواج در ایران به شکل رسمی و سنتی و با پیروی از آداب و رسوم خاص فرهنگی و قوانین مذهبی صورت می‌گیرد، با این حال تغییرات اجتماعی، کشمکش‌های فرهنگی الگوهای سنتی و مدرن و تا حدی تبعیت از فرهنگ غرب باعث شد که این نوع ازدواج راه خود را به ایران باز کند .

البته بهتر است ریشه‌های این موضوع را در شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… جامعه ایران جست‌وجو کرد و نباید به صورت کورکورانه این پدیده را به صورت کامل مرتبط به نفوذ فرهنگ غربی در نظر گرفت .

عوامل شکل‌گیری در جامعه ایران

مشکلات اقتصادی، عدم امنیت شغلی و در آمد کافی، بالا رفتن آمار طلاق زوجین که باعث کاهش انگیزه جوانان برای ازدواج رسمی می‌شود، محک زدن رابطه و شناخت بیشتر، نداشتن اعتقاد به ازدواج رسمی، عدم مسئولیت‌پذیری نسبت به قواعد ازدواج .

تغییرات فرهنگی، آزادی انتخاب فردی و حق بر بدن، عدم اعتماد افراد به یکدیگر، سست شدن اعتقادات مذهبی، افزایش مردان تنها و زنان بیوه ناشی از طلاق، تعهد مالی کمتر در رابطه و رهایی از هفت خان ازدواج، تنوع طلبی مردان و زنان و…

پیامدها و معایب ازدواج سفید

برخی از پیامدها و معایب کلیدی ازدواج سفید عبارتند از:

1. فقدان حمایت های قانونی: بدون ازدواج قانونی رسمی، زوجین ممکن است از حقوق قانونی مربوط به تقسیم دارایی، ارث، حمایت از همسر یا حضانت فرزند در صورت جدایی برخوردار نباشند. این موضوع، خصوصاً می تواند منجر به ایجاد چالش های مالی و عاطفی قابل توجهی در صورت پایان یافتن رابطه شود.
2. طرد اجتماعی: در برخی از جوامع، زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی، از نظر عموم مردم پذیرفته شده نیست که این موضوع می تواند بر روابط زوجین با خانواده، دوستان و جامعه تأثیر بگذارد.
3. عدم شفافیت: فقدان قرارداد رسمی ازدواج، ممکن است منجر به ابهام در مورد تعهدات و انتظارات زوجین نسبت به یکدیگر، خصوصاً در مورد مسائل حقوقی و مالی شود که این موضوع می تواند زمینه ساز سوء تفاهم ها و درگیری های احتمالی در ازدواج سفید گردد.
4. مراجعات قانونی محدود: بدون ازدواج قانونی، شرکای زندگی مشترک، در صورت بروز اختلاف یا مسائل حقوقی مختلف، از دسترسی به راه حل های قانونی در دسترس برای زوج های متاهل، محروم اند.

پیامدها و آسیب های ازدواج سفید از نظر جامعه شناختی

ازدواج سفید با عدم پذیرش و حمایت عاطفی و مالی از طرف خانواده‌ها روبه‌رو می‌شود.

این نوع ازدواج میل به متعهد شدن در ازدواج و پایبندی به این تعهدات را کاملا از بین می‌برد . فردی که حاضر به پذیرش مسئولیت یک خانواده نباشد در قبول کردن مسئولیت‌های سنگین‌تر و مهم‌تر جامعه نیز مشکلاتی خواهد داشت .

فرزندان حاصل از ازدواج سفید بیشترین لطمه را متحمل میشوند، چراکه چنین ازدواجی در ایران ثبت نمی‌شود و سرنوشت فرزندان آنان پس از تولد مشخص نیست، این مسئله هزینه‌های اضافی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را به بار می آورد.

بارداری‌های ناخواسته و عوارض بهداشتی ناشی از سقط جنین غیرقانونی از تبعات دیگر ازدواج سفید است .

پس از اتمام چنین روابطی معمولا زنان بیشترین لطمه را می‌بینند و در جوامعی مانند ایران مورد طرد بیشتر افراد جامعه و خانواده قرار می‌گیرند. این مسئله ممکن است آن‌ها را به سمت آسیب‌های اجتماعی‌ای مانند اعتیاد سوق دهد .

احتمال ازدواج رسمی و دائمی در چنین ارتباطی بسیار کمتر است. نتیجه یک تحقیق ملی در آمریکا از خانواده‌ها و خانوارها با حجم نمونه 13 هزار نفری نشان داد که که در حدود 40 درصد از زوج‌های هم خانه در آمریکا بدون آنکه به ازدواج برسند از هم جدا می‌شوند .

احتمال جدایی زوجین درگیر با ازدواج سفید به مراتب بیشتر از ازدواج رسمی است، چرا که زوجین تعهدی نسبت به هم ندارند و به راحتی می‌توانند گزینه جدایی را انتخاب کنند .

از آنجایی که زوج‌ها در این پدیده هیچ تعهد و حمایت مالی‌ای در برابر همسر خود ندارند، بنابراین بیشتر اوقات خود را به تفریحات دوران مجردی می‌گذرانند و احتمال خیانت جنسی در این نوع ازدواج، بسیار بیشتر از ازدواج رسمی است .

در چنین ارتباطی زوجین تعهد قانونی و شرعی نسبت به یکدیگر ندارند و پس از جدا شدن نمی‌توانند مدعی حق و حقوقی نسبت به یکدیگر باشند.

ازدواج سفید باعث بالا رفتن سن ازدواج رسمی در بین جوانان می‌شود .</p

پیامدها و آسیب های ازدواج سفید از نظر روان شناختی

تحقیقات نشان داده است: زنان در چنین رابطه‌هایی بیش از انواع دیگر ازدواج مورد خشونت خانگی قرار می‌گیرند و این مسئله باعث بروز تعارض‌ها و درگیری‌های روانی می‌شود .

کاهش فرزندآوری و کاهش شانس مادر شدن دختران و احساس فریب خوردگی از سایر مشکلاتی است که می‌تواند منجر به بروز ناراحتی‌های روانی در زنان شود .

در ازدواج سفید آنچه بسیار به چشم می‌آید احساس عدم امنیت روانی برای هر دو طرف و خصوصاً برای دختران و زنان است و از آنجا که شخصیت زنان بسیار هیجانی، لطیف و بر اساس ظرائف و پیچیدگی‌های خاص آن‌ها طراحی شده اینگونه روابط تأثیر مخرب و فاجعه آمیزی بر ذهن و روان آن‌ها بر جای می‌گذارد .

تحقیقات نشان داده‌اند که میزان بروز افسردگی و اضطراب، ناامیدی، رضایت عاطفی پایین هر دو طرف در ازدواج سفید بیشتر از زوج‌هایی است که ازدواج رسمی داشته‌اند .

علت گرایش جوانان به ازدواج سفید

گرایش جوانان به ازدواج سفید و روابط ناپایدار می تواند عوامل بسیاری داشته باشد که در این قسمت به معرفی برخی از این عوامل می پردازیم:

افزایش آمار طلاق در جامعه:

یکی از عوامل اصلی که جوانان را به سمت ازدواج سفید سوق داده است، افزایش آمار طلاق در جامعه می باشد. در واقع این آمار باعث ایجاد تردید و نگرانی در جوانان در رابطه با ازدواج رسمی شده است. به همین علت برخی از جوانان به جای ازدواج رسمی، ازدواج سفید که غیر رسمی بوده و در جایی ثبت نمی شود را انتخاب می کنند.

فشارهای اقتصادی:

از دیگر عوامل مهم در گرایش جوانان به ازدواج سفید، می توان به فشارهای ‌اقتصادی اشاره کرد. در برخی از موارد جوانان به علت فشارهای اقتصادی و شرایط مالی نامطلوب به سمت ازدواج سفید و غیر رسمی روی می آورند.

دغدغه های مراسم ازدواج:

بسیاری از جوانان برای دوری از دغدغه های مراسم ازدواج که شامل برگزاری مراسم، هزینه های جانبی، خرید جهیزیه، پرداخت مهریه و… می شود، به ازدواج غیر رسمی و در اصطلاح به ازدواج سفید روی می آورند.

عدم تعهد:

برخی از جوانان ممکن است به علت عدم تعهد و مسئولیت پذیری، ازدواج سفید را ترجیح دهند؛ چرا که در ازدواج سفید می توانند بدون وجود مشکلات حقوقی به رابطه خود پایان دهند.