اختلال استرس پس از سانحه

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یک بیماری سلامت روانی است که در اثر تجربه یا مشاهده یک واقعه ترسناک ایجاد می شود.

این اختلال معمولا پس از حوادثی مانند تصادفات شدید جاده ای،تجاوز،درگیری های نظامی ،زلزله،جنگ و …ایجاد می شود.

حتی گاهی شنیدن این اتفاقات از زبان دیگران نیز می تواند وحشتناک باشد

اختلال استرس پس از سانحه می تواند در همه افراد ، از هر قومیت ، ملیت یا فرهنگ و در هر سنی رخ می دهد. زنان دو برابر مردان به این بیماری مبتلا می شوند.

بسیاری از جانبازان پس از جنگ دچار استرس پس از جنگ نیز می شوند چرا که جنگ یکی از مخرب ترین حوادث است.

علائم اختلال استرس پس از سانحه:

علائم اختلال استرس پس از سانحه ممکن است طی یک ماه پس از یک واقعه آسیب زا شروع شود ، اما گاهی اوقات علائم ممکن است تا سالها پس از آن بروز نکند. این علائم در موقعیت های اجتماعی یا شغلی باعث مشکلات قابل توجهی می شوند. آنها همچنین می توانند باعث ایجاد تداخل در توانایی شما برای انجام کارهای روزمره شوند.

البته که همه علائم استرس پس از سانحه را تجربه نمی کنند اما ۹۵٪ افراد در طول یک ماه اول معمولا این علائم را تجربه می کنند.

علائم PTSD به طور کلی در چهار نوع تقسیم می شوند:

خاطرات سرزده
اجتناب
تغییرات منفی در ذهن
تغییر در واکنش های جسمی و عاطفی

که این علائم ممکن است در طول زمان متفاوت باشد و یا در افراد مختلف متفاوت باشد.

خاطرات سرزده:

علائم خاطرات سرزده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

خاطرات پریشان کننده و ناخواسته از واقعه
زنده کردن یک واقعه آسیب زا مانند اینکه دوباره اتفاق می افتد (بازگشت به گذشته)
پریشانی های ناشی از رویاها یا کابوس های مربوط به حادثه
بی قراری های شدید عاطفی یا واکنشهای جسمی نسبت به چیزی که شما را به یاد واقعه آسیب زا می اندازد

در حالت کل ممکن است حادثه مدام جلوی چشمتان بیاید و یا به صورت کابوس در خواب آن را تجربه کنید و مشکلات عاطفی وفیزیکی ای که زمان حادثه تجربه کرده اید را بار دیگر تجربه کنید.

تغییرات منفی در ذهن:

علائم تغییرات منفی ذهن شما شامل موارد زیر باشد:

افکار منفی در مورد خود ، افراد دیگر یا جهان
ناامیدی نسبت به آینده
مشکلات حافظه
مشکل در حفظ روابط نزدیک
احساس جدا شدن از خانواده و دوستان
عدم علاقه به فعالیت هایی که در گذشته به آن علاقه داشتید
دشواری در تجربه احساسات مثبت

تغییر در واکنش های جسمی و عاطفی:

علائم تغییر در واکنشهای جسمی و عاطفی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

به راحتی ترسیده شدن
همیشه احساس خطر کردن
رفتارهایی که باعث آسیب به خود‌ می شود مانند نوشیدن زیاد الکل یا رانندگی خیلی سریع
مشکل در تنظیم خواب
مشکل در تمرکز
تحریک پذیری
احساس گناه

و شدت علائم در افراد مختلف و با گذشت زمان متفاوت است.

دلیل استرس پس از سانحه چیست ؟

شما می توانید هنگامی که یک رویداد مربوط به مرگ واقعی یا تهدیدآمیز ، آسیب جدی یا نقض جنسی را پشت سر می گذارید ، دچار اختلال استرس پس از سانحه شوید.

پزشکان مطمئن نیستند که چرا برخی از افراد مبتلا به PTSD می شوند.استرس پس از سانحه احتمالاً به دلیل ترکیبی پیچیده ای از موارد زیر ایجاد می شود:

درگیر شدن در یک تصادف شدید
مورد تجاوز جنسی قرار گرفتن
مورد سو استفاده ، آزار و اذیت قرار گرفتن در بعضی شرایط از جمله نژادپرستی
ربوده شدن ، گروگان گرفتن یا هر رویدادی که در آن ترسیده اید
تجربه خشونت از جمله جنگ نظامی ، حمله تروریستی یا هرگونه حمله خشونت آمیز
دیدن آسیب دیدگی یا کشته شدن افراد دیگر
زنده ماندن از یک فاجعه طبیعی مانند :سیل ، زلزله یا بیماری ها همه گیر
زایمان آسیب زا به عنوان یک مادر یا شریک زندگی که شاهد یک زایمان آسیب زا است
از دست دادن یکی از نزدیکانتان در شرایط ناراحت کننده

تشخیص اختلال استرس پس از سانحه:

اختلال استرس پس از سانحه حداقل تا یک ماه پس از وقوع حادثه تشخیص داده نمی شود. اگر علائم PTSD وجود داشته باشد ، پزشک ارزیابی را با انجام یک سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی آغاز می کند.

هیچ آزمایشی برای تشخیص PTSD وجود ندارد اما پزشک ممکن است از طریق آزمایشات مختلف برای بررسی بیماری جسمی به عنوان علت علائم استفاده کند.

اگر بیماری جسمی ای تشخیص داده نشد ، ممکن است به روانشناس ارجاع شوید .

روان شناسان برای ارزیابی فرد از نظر PTSD یا سایر بیماری ها از ابزارهای طراحی شده استفاده می کنند. پزشک تشخیص خود را بر اساس علائم گزارش داده و تشخیص می دهد که آیا علائم و درجه بیماری نشان دهنده PTSD است یا خیر.

پیشگیری از استرس پس از سانحه PSTD:

پس از زنده ماندن از یک واقعه آسیب زا ، بسیاری از افراد در ابتدا علائمی مانند PTSD دارند ، مانند اینکه قادر به توقف فکر کردن در مورد آنچه اتفاق افتاده نیستند. ترس ، اضطراب ، عصبانیت ، افسردگی ، احساس گناه – همه واکنش های متداول در برابر ضربه هستند. که در ابتدا نیاز است برای مشاوره افسردگی به روانشناس مراجعه کنند.

دریافت کمک و پشتیبانی به موقع ممکن است از بدتر شدن واکنشهای طبیعی و تبدیل شدن به PTSD جلوگیری کند. این ممکن است به معنای روی آوردن به خانواده و دوستانی باشد که به صحبت های شما گوش می دهند و یا به معنای جستجوی یک درمانگر برای یک دوره کوتاه درمانی باشد.

حمایت از دیگران همچنین ممکن است از روی آوردن شما به روشهای ناسالم مقابله ، مانند سو مصرف الکل یا مواد مخدر جلوگیری کند.

اختلال استرس پس از سانحه در کودکان

اختلال استرس پس از سانحه ممکن است در کودکان هم اتفاق بیفتد. علائم این اختلال در کودکان ممکن است به شکل متفاوتی نسبت به بزرگسالان ظاهر شود. در ادامه بررسی برخی از علائم و نشانه‌های معمول PTSD در کودکان می‌پردازیم.

علائم PTSD در کودکان

بازتاب حادثه: کودکان ممکن است از طریق بازگویی تجربه سانحه و اسامی اشخاص یا از طریق بازی، سعی کنند به تجسم مجدد حادثه بپردازند.
ترس و اضطراب: کودکان با اختلال استرس پس از سانحه، ممکن است احساس ترس و ناراحتی مداوم داشته باشند. آن‌ها ممکن است از مکان‌ها، اشخاص یا موضوعات مرتبط با سانحه خود دوری کنند و به طور مداوم در وضعیت آماده‌باش، مضطرب و ترسیده باشند.
خواب‌های ناقص و وحشتناک: کودکان مبتلا به PTSD ممکن است خواب‌های ناقص و پریشان و کابوس‌ها را تجربه کنند. آن‌ها ممکن است در خواب مجددا سانحه خود را تجربه نمایند و پس از بیدار شدن، احساس ناراحتی و ترس داشته باشند.
احساسات ناپایدار: کودکان دارای اختلال استرس پس از سانحه، ممکن است تغییرات شدید در خلق و خو، افکار منفی، افسردگی و عدم توانایی در لذت بردن از فعالیت‌های معمول را تجربه نمایند.
بازتاب در رفتار: کودکان مبتلا به PTSD ممکن است در رفتارهای خود تغییراتی، از جمله خشم، ناراحتی، مشکلات تمرکز و یادگیری، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های قبلی و تغییر در روابط اجتماعی را بروز دهند.

مداخله و درمان این اختلال در کودکان اهمیت بسیاری دارد. معالجه ممکن است شامل مشاوره روانشناختی، تراپی مشاهده‌گرانه و در برخی موارد، دارو درمانی باشد. مهم است که کودکان مبتلا به PTSD تحت حمایت و مراقبت مناسب روانشناس کودک و نیز والدین خود قرار گیرند، تا بتوانند از سانحه تجربه شده رهایی و بهبود یابند و به رشد و توسعه فردی سالم خود در زندگی ادامه دهند.

درمان استرس پس از سانحه:

قبل از انجام درمان استرس پس از سانحه ، ارزیابی دقیق علائم شما انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که درمان متناسب با نیازهای فردی شما تنظیم شده است. این ممکن است توسط پزشک عمومی یا متخصص انجام شود.

اگر بیش از 4 هفته علائم استرس پس از سانحه داشته باشید یا علائم شدید باشد ، به شما امکان درمان داده می شود.

درمان اختلال استرس پس از سانحه می تواند به شما کمک کند تا حس کنترل زندگی خود را بدست آورید. درمان های اصلی برای این اختلال درمان های روانشناختی است اما می تواند شامل درمان دارویی نیز باشد.

در ادامه روش هایی معرفی می شوند که به درمان شما کمک می کنند:

یادگیری روش های کنار آمدن با بیماری در صورت بروز مجدد علائم
آموزش مهارت های لازم برای رفع علائم
کمک به شما از سوی اطرافیان

انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد که ممکن است برای درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به PTSD استفاده شود. برخی از انواع روان درمانی که در درمان PTSD استفاده می شود عبارتند از:

درمان شناختی استرس پس از سانحه:

این نوع روش درمان به شما کمک می کند راه های تفکر را که شما را درگیر می کند تشخیص دهید – به عنوان مثال از طریق این روش می توانید باورهای منفی در مورد خودو تکرار حوادث آسیب زا را بهتر بشناسید.

برای PTSD ، شناخت درمانی معمولا همراه با مواجهه درمانی استفاده می شود.

درمان از طریق مواجهه:

این رفتار درمانی به شما کمک می کند تا با ترس ها و خاطرات ناشی از حوادث ترسناک روبرو شوید تا بتوانید یاد بگیرید که به طور موثر با آنها کنار بیایید.

یک رویکرد از برنامه های واقعیت مجازی استفاده می کند که به شما امکان می دهد دوباره وارد محیطی شوید که در آن ضربه روحی را تجربه کرده اید.

(EMDR)حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکت چشم:

EMDR در معرض درمان با مجموعه ای از حرکات چشم است که به شما در پردازش خاطرات آسیب زا و تغییر واکنش شما در برابر آن کمک می کند.

روان شناس می تواند به شما در یادگیری مهارت های کنترل استرس و کنار آمدن با استرس و‌ مشکلات زندگی کمک کند.

همه این رویکردها می توانند به شما کمک کنند تا ترستان را از یک حادثه آسیب زا کنترل کنید. شما و درمانگرتان می توانید تصمیم بگیرید که چه نوع درمانی یا ترکیبی از روشهای درمانی می تواند بیشترین کمک را به شما کند.

شما ممکن است درمان فردی ، گروه درمانی یا هر دو را امتحان کنید. گروه درمانی می تواند راهی برای برقراری ارتباط با دیگران از طریق تجربیات مشابه ارائه دهد.

برنامه درمانی خود را دنبال کنید:

ممکن است احساس مزایای ناشی از درمان یا دارو مدتی طول بکشد ، اما درمان می تواند موثر باشد و بیشتر افراد بهبود می یابند اما باید به خود یادآوری کنید که این کار زمان بر است.

سعی کنید به طور مداوم با پزشک خود در ارتباط باشید و به برنامه درمانی خود عمل کنید.

داشتن اطلاعات درباره PTSD:

بهتر است که هر بیماری در مورد بیماری اش اطلاعات کامل را داشته باشد پس اگر مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه هستید،سعی کنید آگاهی خود را در این زمینه افزایش دهید.

با افزایش آگاهی تان ،می توانید بیشتر به خودتان کمک کرده و ترس ناشی از بیماری را کنترل کنید .

به خودتان اهمیت دهید:

استراحت کافی ،تفریحات و برنامه عذایی سالم داشته باشید.ورزش کنید و زمانی را برای استراحت اختصاص دهید. سعی کنیداز کافئین و نیکوتین را که استرس را بدتر می کند،دوری کنید.

ارتباطات خود را گسترش دهید :

سعی کنید با خانواده،دوستانتان و افراد مختلف زمانی را سپری کنید چرا که وقت گذراندن با اطرافیان در روحیه تان تأثیر گذاشته و کمک به بهبودی شما می کند.

خود درمانی نکنید:

خودتان سرخود از دارویی استفاده نکنید و نسخه درمان نپیچید زیرا شما قادر به تشخیص درمان نیستید.بعضی افراد برای از بین بردن احساسات سالم خود از راه های وسوسه انگیز مانند مصرف الکل و مواد مخدر استفاده می کنند در صورتیکه این راه مشکلات بیشتری در پی دارد و از بهبودی واقعی جلوگیری می کند.

سوالات متداول

آیا علائم استرس پس از سانحه بلافاصله پس از سانحه روی می دهد؟

علائم اختلال استرس پس سانحه، در بازه یک ماهه پس از سانحه رخ می دهد و می تواند از لحظه حادثه تا یک ماه بعد به شکل مقطعی بروز کند.

اختلال استرس پس از سانحه، معمولا پس از چه سوانحی رخ می دهد؟

این اختلال غالبا پس از سوانحی که برای فرد بسیار سنگین، غیر منتظره و پر خطر است، رخ خواهد داد.این سوانح می تواند از تصادفات جاده ای و حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل، تا تجربه آزارهای جنسی و جنگ ها را در بر بگیرد. اما وقوع آن، در همه تجربه کننده های این حوادث، قطعی و یکسان نیست و بستگی به ویژگی های فردی و شرایط محیطی دارد.

آیا بروز اختلال استرس پس از سانحه، در تجربه کنندگان سوانح مذکور، گریز ناپذیر است؟

خیر. علاوه بر اینکه این اختلال در همه تجربه کنندگان ممکن است رخ ندهد، این امکان وجود دارد که با انجام برخی مراقبت های جسمی، روانی و عاطفی، از بروز این اختلال در تجربه کنندگان سوانح دشوار، پیشگیری کرده یا احتمال آن را کاهش داد.

اختلال استرس پس از سانحه