اوتیسم چیست؟ تشخیص و درمان اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم (ASD) نوعی نارسایی و یا ناتوانی رشدی است که به دلیل اختلال در مغز ایجاد می شود. برخی از افراد مبتلا به ASD دارای یک تفاوت شناخته شده مانند یک بیماری ژنتیکی هستند. افراد مبتلا به ASD ممکن است دارای رفتار، ارتباطات، تعاملات و شیوه های یادگیری متفاوتی از اکثر افراد جامعه باشند. با این حال، اغلب چیزی در ظاهر آن ها وجود ندارد که آن ها را از سایر افراد متمایز کند. توانایی های افراد مبتلا به اوتیسم می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. به عنوان مثال، برخی از افراد مبتلا به ASD ممکن است مهارت های مکالمه پیشرفته ای داشته باشند در حالی که برخی دیگر ممکن است غیرکلامی باشند. از این رو، برخی از آن ها، در زندگی روزمره خود به کمک زیادی نیاز دارند و برخی دیگر می توانند با حمایت اندک یا بدون هیچ حمایتی به کار و زندگی خود بپردازند.

اوتیسم پیش از 3 سالگی آغاز شده و می تواند در طول زندگی فرد ادامه یابد. با این حال، این امکان وجود دارد که علائم در طول زمان بهبود یابد. برخی از کودکان علائم ASD را در سال اول زندگی نشان می دهند، اما در برخی دیگر، ممکن است علائم تا 2 سالگی یا حتی بعد از آن ظاهر نشوند. گروهی از این کودکان ممکن است تا حدود 18 تا 24 ماهگی مهارت ‌های جدیدی به دست ‌آورند و به نقاط عطف رشد برسند و همه چیز عادی به نظر بیاید. اما پس از آن، مهارت ‌های جدیدی کسب نمی کنند و یا  حتی مهارت ‌هایی قبلی را نیز از دست می‌ دهند.

هنگامی که کودکان مبتلا به اوتیسم به سنین نوجوانان و بزرگسالی می رسند، اغلب در ایجاد و حفظ روابط دوستانه، برقراری ارتباط با همسالان و بزرگسالان، یا درک اینکه چه رفتارهایی در مدرسه یا در محل کار مورد انتظار است، دچار مشکل می شوند. آن همچنین اغلب تحت مراقبت و توجه درمانگران و متخصصان سلامت روان قرار می گیرند، زیرا ممکن است به اختلالات دیگری مانند اضطراب، افسردگی، اختلال کمبود توجه و یا بیش فعالی که اغلب در افراد مبتلا به اوتیسم رخ می دهد، مبتلا گردند.

 

علائم اوتیسم در سنین مختلف

سن تشخیص اوتیسم و ​​شدت علائم اولیه آن می تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از نوزادان در ماه های اولیه خود علائمی را نشان می دهند. اما در برخی دیگر، علائم تا سن 2 یا 3 سالگی آشکار می شود. همچنین همه کودکان مبتلا به اوتیسم، ممکن است دارای همه علائم به طور همزمان نباشند و برخی از این علائم در بسیاری از کودکانی که اوتیسم ندارند، نیز می تواند وجود داشته باشد. از این رو تشخیص قطعی ASD  به ارزیابی حرفه ای توسط درمانگران، نیاز دارد.

همچنین کودکان در سنین مختلف ممکن است دارای علائم متفاوتی از اوتیسم باشند. موارد زیر می تواند نشان دهند که فرد در معرض خطر اختلال طیف اوتیسم بوده و یا به آن مبتلا است.

علائم اوتیسم تا 6 ماهگی:

  • نوزاد نمی خندد و یا به دفعات کم این کار را انجام می دهد، به طور کلی حرکات جذاب و شاد در او محدود است
  • نوزاد تماس چشمی برقرار نمی کند و یا به طور محدود این کار را انجام می دهد

علائم اوتیسم تا 9 ماهگی:

  • کودک صداها، لبخندها یا دیگر حالات صورت خود را به اشتراک نمی گذارد و یا خیلی کم آن را نشان می دهد

علائم اوتیسم تا 12 ماهگی:

  • کودک غرغر نمی کند و یا به خیلی کم این کار انجام می دهد
  • کودک ژست های ارتباطی مانند اشاره، نشان دادن، رسیدن یا تکان دادن را انجام نداده و یا خیلی کم انجام می دهد.
  • کودک به صحبت ها و یا وقایع اطراف پاسخ نداده یا پاسخ کمی می دهد
  • بازی های تعاملی ساده ار انجام نمی دهد

علائم اوتیسم تا 16 ماهگی:

  • کودک زبان باز نکرده و یا کلمات محدودی را یاد گرفته است
  • با دیگر کودکان علایق مشترک ندارد

علائم اوتیسم 18 ماهگی:

  • کودک تلاش نمی کند تا با اشاره چیزهایی که برایش را جذاب است را نشان دهد

علائم اوتیسم در سنین مختلف

علائم اوتیسم تا 24 ماهگی:

  • حرف زدن کودک تنها در حد عبارات دو کلمه ای بسیار محدود یا بدون معنی است و کلام دیگران را تقلید یا تکرار نمی کند
  • متوجه آسیب دیدن و یا ناراحت شدن دیگران نمی شود

علائم اوتیسم تا 36 ماهگی:

  • کودک اوتیسم به کودکان دیگر توجه نمی کند و با آن ها در بازی همراه نمی شود

علائم اوتیسم تا 48 ماهگی:

  • کودک در بازی ها نقش موثری مانند یک معلم یا دکتر ایفا نمی کند

علائم اوتیسم تا 60 ماهگی:

  • کدک کارهایی مانند آواز خواندن، رقصیدن و سایر نمایش های کودکانه را اجرا نمی کند
  • رفتارها و علایق محدود و تکراری دارد

سایر نشانه های ابتلا به اوتیسم

علاوه بر موارد فوق، علائمی وجود دارد که ممکن است در همه سنین در مبتلایان به اوتیسم وجود داشته باشد:

  • از دست دادن مهارت های گفتاری یا مهارت های اجتماعی که قبلا کسب کرده اند
  • پرهیز از تماس چشمی با دیگران
  • ترجیح مداوم برای تنها بودن
  • مشکل در درک احساسات دیگران
  • ردیف کردن اسباب بازی ها یا اشیاء که با تغییر نظم آن ها ناراحت می شود
  • بازی کردن با اسباب بازی ها به شیوه های تکراری
  • تاخیر در رشد مهارت های کلامی و زبان باز کردن
  • تاخیر در رشد مهارت های حرکتی
  • متمرکز شدن بر قسمتی از اشیا مانند چرخ های اسباب بازی
  • تکرار مداوم کلمات یا عبارات خاص و یا بی معنی
  • مقاومت در برابر تغییرات جزئی در محیط اطراف یا روال همیشگی زندگی
  • دنبال کردن منافع محدود
  • داشتن علایق وسواسی
  • رفتارهای تکراری مانند بال زدن، تکان دادن، چرخیدن و…
  • صرع یا اختلال تشنج
  • عادات غذایی و خوابیدن غیرمعمول
  • مشکلات گوارشی (مانند یبوست مداوم)
  • خلق و خوی غیرمعمول یا واکنش های احساسی
  • اضطراب، استرس یا نگرانی بیش از حد
  • فقدان ترس یا فوبیا بیشتر از حد انتظار

مشکلات اختلال طیف اوتیسم

برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، به طور کلی در یادگیری مشکل دارند و برخی از آن ها نیز نشانه ‌هایی از هوش کمتر از حد معمول را نشان می دهند. با این حال، سایر کودکان مبتلا به این اختلال از هوش طبیعی و حتی بالایی برخوردارند. به حدی که به سرعت یاد می گیرند. با این وجود، در برقراری ارتباط و به کار بردن آنچه می دانند، در زندگی روزمره و سازگاری با موقعیت های اجتماعی مشکل دارند. به طور کلی می توان علائم و ویژگی های اختلال طیف اوتیسم را در دو دسته کلی تعاملات اجتماعی و رفتارها تقسیم کرد:

ارتباطات و تعامل اجتماعی در افراد مبتلا به اوتیسم:

  • یک کودک یا بزرگسال مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلات زیر را در تعامل اجتماعی و مهارت های ارتباطی خود داشته باشد:
  • به نام خود پاسخ نمی دهد یا به نظر می رسد گاهی اوقات صدای دیگران را نمی شنود
  • در مقابل در آغوش گرفتن و در آغوش کشیده شدن، مقاومت می کند
  • اغلب نمی‌ تواند مکالمه ‌ای را شروع کند یا آن را ادامه دهد
  • با لحن یا ریتم غیرعادی صحبت می کند و ممکن است با صدای آواز یا گفتار ربات مانند سخن بگویند
  • در فرآیند یادگیری، کلمات یا عبارات را کلمه به کلمه تکرار می کند، اما نحوه استفاده از آن ها را نمی داند
  • گاهی سوالات یا دستورالعمل های ساده را درک نمی کند
  • عواطف یا احساسات خود را بیان نمی کند و از احساسات دیگران را نیز درک نمی کند
  • به طور نامناسب و همراه با انفعال و پرخاشگری به تعاملات اجتماعی نزدیک می شود
  • در تشخیص نشانه های غیرکلامی مانند تفسیر حالات چهره، وضعیت بدن یا لحن صدای دیگران مشکل دارد

الگوهای رفتاری در افراد مبتلا به اوتیسم:

  • یک کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است مشکلات زیر را در الگوهای رفتاری خود داشته باشد:
  • به طور عادی با فعالیت هایی مانند گاز گرفتن یا ضربه زدن به سر، به خود آسیب می رساند
  • روال یا مناسک خاصی را ابرای خود یجاد می کند که با کوچکترین تغییر، دچار اختلال می شود
  • الگوهای حرکتی عجیبی مانند دست و پا چلفتی بودن، راه رفتن روی انگشتان پا و… دارد
  • زبان بدن عجیب، سخت یا اغراق آمیز دارد
  • درگیر بازی های تقلیدی یا ساختگی نمی شود
  • بر روی یک شی یا فعالیت به شکل غیر طبیعی متمرکز می شود
  • ترجیحات غذایی خاصی دارد، مانند خوردن تنها چند غذا، یا امتناع از غذاهای خاص

برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم،  ارتباطات بهتری دارند و اختلالات کمتری در رفتار نشان می دهند. این گروه، در نهایت ممکن است زندگی عادی یا نزدیک به عادی داشته باشند. با این حال، برخی دیگر همچنان با مهارت های زبانی یا اجتماعی مشکل داشته و سال های نوجوانی می تواند مشکلات رفتاری و عاطفی بدتری را برای آن ها، به همراه داشته باشد.

 

تشخیص اختلال اوتیسم

تشخیص اختلال طیف اوتیسم، اغلب با دشواری ممکن است و هیچ آزمایش و تست مشخصی برای تعیین آن وجود ندارد. این تشخیص عموما از طریق متخصصان سلامت روان انجام می شود. در این مسیر و با همکاری والدین، تشخیص اوتیسم با مراحل زیر انجام می شود:

نظارت بر فرآیند رشد در تشخیص اوتیسم:

نظارت بر رشد، اشاره به یک فرآیند فعال و مداوم برای تماشای رشد کودک و تشویق گفتگو بین والدین و درمانگران در مورد مهارت ها و توانایی های کودک دارد. نظارت بر رشد شامل مشاهده چگونگی رشد کودک و اینکه آیا او به نقاط عطف رشد معمولی یا مهارت هایی که اکثر کودکان در سن معین به آن دست می یابند، در بازی، یادگیری، صحبت کردن، رفتار و حرکت می رسد یا خیر.

والدین، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها و سایر اعضای نزدیک به کودک، می توانند همراه درمانگران در نظارت بر رشد شرکت کنند. می توان در این راه، از چک لیست های کوتاهی که نقاط عطف رشدی را نشان می دهد، استفاده کرد تا فآیند رشد بررسی شود. اگر والدین متوجه ضعف فرزند خود در این فرآیند شوند، با پزشک یا پرستار او در مورد نگرانی های خود صحبت می کنند.

درمانگران همچنین سؤالاتی در مورد رشد فرزند از والدین پرسیده یا با کودک صحبت و بازی می کنند تا ببیند آیا در حال رشد و رسیدن به نقاط عطف است یا خیر. آن ها همچنین ممکن است در مورد سابقه خانوادگی کودک بپرسند و باید کاملا در جریان هر شرایطی از اعضای خانواده، از جمله ASD، اختلالات یادگیری، ناتوانی ذهنی یا اختلال نقص توجه/ بیش فعالی (ADHD) قرار گیرند.

غربالگری رشدی:

غربالگری رشد نگاهی دقیق تر به نحوه رشد کودک دارد و شکلی رسمی تر از نظارت بر رشد است. حتی اگر نگرانی شناخته شده ای وجود نداشته باشد، مطالعه منظم از برخی از فعالیت های کودک می تواند کمک کننده باشد. این غربالگری رشدی و رفتاری برای همه کودکان در سنین 9 ماهگی، 18 ماهگی و 30 ماهگی توصیه می شود. علاوه بر این، همه کودکان به طور خاص از نظر ASD در سنین 18 ماهگی و 24 ماهگی غربالگری می شوند.

پرسشنامه ها و چک لیست های غربالگری مبتنی بر تحقیقاتی است که کودک را با سایر کودکان هم سن او مقایسه می کند. ممکن است سوالاتی در مورد زبان، حرکت و مهارت های تفکر و همچنین رفتارها و احساسات کودک مطرح شود. غربالگری رشد را می توان توسط یک پزشک یا پرستار یا سایر متخصصان سلامت روان یا در محیط های مدرسه انجام داد. پزشک ممکن است از والدین بخواهد که یک پرسشنامه را به عنوان بخشی از فرآیند غربالگری تکمیل کنند. در صورتی که نگرانی های خاصی در مورد کودک وجود داشته باشد، غربالگری در زمان هایی غیر از سنین توصیه شده باید انجام شود. همچنین اگر کودکی در معرض خطر بالای ASD باشد (مانند داشتن یک خواهر یا برادر یا یکی دیگر از اعضای خانواده مبتلا به اوتیسم و یا رفتارهایی که گاهی اوقات با ASD همراه است) غربالگری اضافی باید انجام شود.

تشخیص تکاملی:

یک آزمایش مختصر با استفاده از ابزار غربالگری نمی تواند تشخیصی را ارائه دهد، اما می ‌تواند نشان دهد که آیا کودک در مسیر رشد صحیح قرار دارد یا اینکه متخصص باید نگاه دقیق ‌تری به او داشته باشد. اگر ابزار غربالگری، نگرانی را خاصی را کند، ممکن است به ارزیابی رسمی رشد نیاز باشد. این ارزیابی رسمی نگاهی عمیق تر به رشد کودک است و اغلب توسط یک متخصص آموزش دیده مانند یک متخصص رشد اطفال، روانشناس کودک، آسیب شناس گفتار و زبان، کاردرمانگر یا سایر متخصصان انجام می شود. متخصص یک آزمایش ساختاریافته به کودک می دهد، از والدین یا مراقبان سوالاتی می پرسد، یا از آن ها می خواهد که پرسشنامه ها را پر کنند. نتایج این ارزیابی رسمی نقاط قوت و چالش‌ های کودک را برجسته می‌کند و می‌تواند نشان دهد که آیا آن ها معیارهای تشخیص رشد را دارند یا خیر.

نتایج یک ارزیابی رسمی رشد همچنین می تواند نشان دهد که آیا کودک به مداخله زودهنگام نیاز دارد یا خیر. در برخی موارد، متخصص ممکن است مشاوره و آزمایش ژنتیک را برای کودک توصیه کند.

تشخیص اختلال اوتیسم

علت اوتیسم

پس از تشخیص اوتیسم، پرسش رایج این است که علت اوتیسم چیست؟ در پاسخ آن می توان گفت که هیچ دلیل روشنی برای اوتیسم وجود ندارد. تحقیقات نشان می دهد که اوتیسم از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و غیر ژنتیکی یا محیطی ایجاد می شود و یا مجموعه این عوامل خطر ابتلای کودک به اوتیسم را افزایش می دهد. با این حال، افزایش خطر با علت یکسان نیست. به عنوان مثال، برخی تغییرات ژنی مرتبط با اوتیسم را می توان در افرادی که این اختلال را ندارند نیز یافت. همچنین، هر فردی که در معرض یک عامل خطر محیطی برای اوتیسم قرار می گیرد، به این اختلال مبتلا نمی شود. در واقع، اکثر آن ها چنین نمی شوند. در ادامه به عوامل موثر در بروز اوتیسم می پردازیم:

عوامل ژنتیکی موثر در بروز اوتیسم:

تحقیقات نشان می دهند که اوتیسم در خانواده های با زمینه های اوتیسم ایجاد می شود. تغییرات در ژن های خاص خطر ابتلای کودک به اوتیسم را افزایش می دهد. اگر والدین حامل یک یا چند مورد از این تغییرات ژنی باشند، ممکن است به کودک منتقل شوند، حتی اگر والدین اوتیسم نداشته باشند. در موارد دیگر، این تغییرات ژنتیکی به طور خود به خود ممکن است در یک جنین اولیه یا اسپرم و یا تخمک که برای ایجاد جنین ترکیب می شوند، ایجاد شود. با این حال، اکثر این تغییرات ژنی، به خودی خود باعث اوتیسم نمی شوند. بلکه تنها خطر ابتلا به این اختلال را افزایش می دهند. برای برخی از کودکان، اختلال طیف اوتیسم می تواند با یک اختلال ژنتیکی مانند سندرم رت یا سندرم X شکننده مرتبط باشد. برای سایر کودکان، تغییرات ژنتیکی یا جهش ممکن است خطر اختلال طیف اوتیسم را افزایش دهد. ژن ‌های دیگر نیز ممکن است بر رشد مغز یا نحوه ارتباط سلول ‌های مغزی اثرگذار باشد، یا ممکن است شدت علائم را تعیین کنند. برخی از جهش های ژنتیکی به نظر می رسد ارثی هستند، در حالی که برخی دیگر خود به خود رخ می دهند.

عوامل محیطی موثر:

تحقیقات همچنین نشان می ‌دهد که برخی از عوامل محیطی ممکن است خطر اوتیسم را در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این اختلال هستند، افزایش یا کاهش دهد. این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • سن بالای والدین (هر یک از والدین) در هنگام لقاح
  • عوارض بارداری و زایمان، مانند نارسی شدید قبل از 26 هفته، وزن کم هنگام تولد، حاملگی چند قلو و…
  • بارداری هایی با فاصله کمتر از یک سال

عوامل زیست شناسی مغز موثر در اوتیسم:

اینکه چگونه این عوامل ژنتیکی و غیر ژنتیکی می توانند منجر به ایجاد اوتیسم شود، بیشتر به دلیل تاثیر  آن ها بر جنبه های حیاتی رشد اولیه مغز خواهد بود. به نظر می رسد این عوامل بر نحوه ارتباط سلول های عصبی مغز یا نورون ها تاثیر می گذارند. به نظر می رسد برخی دیگر بر نحوه ارتباط کل مناطق مغز با یکدیگر نیز اثر گذارند.

علاوه بر موارد فوق می توان به موارد موثر دیگری نیز اشاره کرد:

  • پسران حدود چهار برابر بیشتر از دختران در معرض ابتلا به اختلال طیف اوتیسم قرار دارند.
  • سایر اختلالات، خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم یا علائم مشابه اوتیسم در کودکانی که شرایط پزشکی خاصی دارند را بالاتر از حد طبیعی افزایش می دهد. به عنوان مثال می توان به سندرم X شکننده، یک اختلال ارثی که باعث مشکلات فکری می شود، اشاره کرد. توبروس اسکلروزیس، وضعیتی که در آن تومورهای خوش خیم در مغز ایجاد می شوند و سندرم رت، یک بیماری ژنتیکی که به طور انحصاری در دختران رخ می دهد و باعث کند شدن رشد سر، ناتوانی ذهنی و از دست دادن استفاده هدفمند از دست می شود.
  • نوزادان نارسی که قبل از هفته 26 بارداری به دنیا می آیند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای اختلال طیف اوتیسم باشند.

 

انواع اختلال طیف اوتیسم

اوتیسم اشاره به طیف وسیعی از اختلالات رشد عصبی دارد. درک چالش های منحصر به فرد در هر نوع اوتیسم والدین را در کمک به کودکان برای مقابله با این اختلال راهنمایی می کند. سه نوع اصلی اوتیسم وجود دارد که در ادامه به تشریح هر کدام می پردازیم:

سندرم آسپرگر (Asperger’s Syndrome) یا طیف اوتیسم سطح یک:

اگرچه اصطلاح سندرم آسپرگر تا قبل از سال 2013 بسیار رایج بود، با این حال، دیگر توسط متخصصان پزشکی استفاده نمی شود. از آن زمان به بعد توسط راهنمای تشخیصی DSM-5 به عنوان اختلال طیف اوتیسم سطح 1 طبقه بندی شده است. کودک مبتلا به اختلال طیف سطح 1 دارای هوش بالاتر از حد متوسط ​​و مهارت های کلامی قوی است اما در ارتباط اجتماعی با چالش هایی مواجه خواهد شد. به طور کلی، کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم سطح 1 می تواند دارای علائم زیر باشد:

  • عدم انعطاف در فکر و رفتار
  • چالش ها در جابجایی بین فعالیت ها
  • مشکلاتی در عملکرد اجرایی
  • گفتار یکنواخت یا تغییر زیر و بم صدا
  • ناتوانی در بیان احساسات در گفتار خود
  • مشکل در تعامل با همسالان در مدرسه یا خانه

سندرم رت (Rett Syndrome) یا اوتیسم سطح دو:

سندرم رت یک اختلال عصبی رشدی نادر است که در دوران نوزادی مشاهده می شود و بیشتر دختران را تحت تاثیر قرار می دهد. اگرچه در پسر نیز قابل تشخیص است. سندرم رت چالش هایی را ارائه می دهد که بر تمام جنبه های زندگی کودک اثر می گذارد. البته کودک هنوز هم می تواند با مراقبت مناسب از زندگی رضایت بخشی لذت ببرد و زندگی کند. علائم شایع سندرم رت شامل موارد زیر است:

  • از دست دادن توانایی حرکات و هماهنگی استاندارد
  • چالش های ارتباطی و گفتاری
  • مشکلات تنفسی در برخی موارد
  • اختلال از هم گسیختگی دوران کودکی (CDD)

اختلال فروپاشی دوران کودکی همچنین به عنوان سندرم هلر یا روان پریشی شناخته می شود و اختلالی عصبی رشدی است که با شروع تاخیری مشکلات رشد در زبان، مهارت های حرکتی یا عملکرد اجتماعی تعریف می شود. کودک رشد طبیعی را تجربه می کند و پس از 3 سالگی و تا 10 سالگی به مشکل برخورد می کند. این از دست دادن رشد می تواند برای والدینی که نمی دانستند فرزندشان در تمام مدت چالش های اوتیسم دارد، بسیار ناراحت کننده باشد. علت CDD ناشناخته است، اگرچه محققان آن را به نوروبیولوژی مغز مرتبط می دانند. البته اختلال فروپاشی دوران کودکی در پسران شایع تر است. به نحوی که از هر 10 مورد این اختلال، 9 مورد پسر و تنها یک مورد دختر هستند. در CDD، کودک ممکن است یکی از مهارت ها و توانایی های زیر را از دست بدهد:

  • مهارت های توالت رفتن
  • زبان یا واژگان اکتسابی
  • مهارت های اجتماعی و رفتارهای انطباقی
  • برخی از مهارت های حرکتی

سندرم کانر (Kanner’s Syndrom) یا اوتیسم سطح سه:

سندرم کانر توسط روانپزشک لئو کانر از دانشگاه جان هاپکینز در سال 1943، به عنوان اوتیسم نوزادی، کشف شد. پزشکان همچنین این بیماری را به عنوان یک اختلال اوتیسم کلاسیک توصیف می کنند. کودکان مبتلا به سندرم کانر جذاب، هوشیار و باهوش به نظر می رسند که دارای ویژگی های زمینه ای این اختلال هستند، مانند:

  • عدم وابستگی عاطفی با دیگران
  • چالش های ارتباطی و تعاملی
  • گفتار کنترل نشده
  • وسواس در دست زدن به اشیا
  • درجه بالایی از حافظه و مهارت های دیداری با مشکلات عمده یادگیری در سایر زمینه ها
  • اختلال نافذ رشد: یک نوع خفیف اوتیسم است که طیف وسیعی از علائم را نشان می دهد. شایع ترین علائم نیز چالش در رشد اجتماعی و زبانی است.

انواع اختلال طیف اوتیسم

درمان اختلال طیف اوتیسم

درمان‌های کنونی برای اختلال طیف اوتیسم اغلب به دنبال کاهش علائمی هستند که با عملکرد روزانه و کیفیت زندگی آن ها، تداخل می‌کنند. درمان ‌ها می ‌توانند در محیط ‌های آموزشی، بهداشتی، اجتماعی یا خانگی یا ترکیبی از آن ها صورت گیرد. اما مهم آن است که درمانگران با یکدیگر و فرد مبتلا به ASD و خانواده او ارتباط سازنده برقرار کنند تا اطمینان حاصل شود که اهداف و پیشرفت درمان مطابق انتظارات است. انواع مختلفی از درمان ها وجود دارد که به طور کلی می توانند به دسته های رفتاری، رشدی، آموزشی، اجتماعی-روابطی، دارویی، روانشناسی و مکمل و جایگزین تقسیم شوند.

رویکردهای رفتاری برای درمان اوتیسم:

رویکردهای رفتاری با درک آنچه قبل و بعد از رفتار اتفاق می افتد، بر تغییر رفتارها تمرکز می کنند. آن ها بیشترین شواهد را برای درمان علائم ASD دارند و به طور گسترده ای در بین مربیان و متخصصان مراقبت های سلامت روان پذیرفته شده اند. به نحوی که در بسیاری از مدارس و کلینیک های درمانی استفاده می شوند. یک درمان رفتاری قابل توجه برای افراد مبتلا به اوتیسم، آنالیز رفتار کاربردی یا ABA نامیده می شود. ABA رفتارهای مطلوب را تشویق می کند و از رفتارهای نامطلوب برای بهبود مهارت های مختلف جلوگیری می کند و سپس پیشرفت کودک ردیابی و اندازه گیری می شود. دو سبک آموزشی ABA عبارتند از: آموزش آزمایشی گسسته (DTT) و آموزش پاسخ محور (PRT).

  • DTT از دستورالعمل های گام به گام برای آموزش رفتار یا پاسخ دلخواه استفاده می کند. درس ها به ساده ترین بخش های خود تقسیم می شوند و پاسخ ها و رفتارهای مورد نظر پاداش می گیرند. پاسخ ها و رفتارهای نامطلوب نیز نادیده گرفته می شود.
  • PRT در یک محیط طبیعی به جای محیط کلینیک انجام می شود. هدف PRT بهبود چند مهارت محوری است که به فرد کمک می کند بسیاری از مهارت های دیگر را نیز بیاموزد. یکی از نمونه های یک مهارت محوری، شروع ارتباط با دیگران است.

رویکردهای رشد:

رویکردهای رشدی بر بهبود مهارت ‌های رشدی خاص، مانند مهارت ‌های زبانی یا مهارت ‌های فیزیکی- حرکتی، یا طیف وسیع ‌تری از توانایی ‌های رشدی به هم پیوسته تمرکز دارند. این رویکردها اغلب با رویکردهای رفتاری ترکیب می شوند. رایج ترین درمان رشدی برای افراد مبتلا به اوتیسم، گفتار درمانی است. گفتار درمانی به بهبود درک و استفاده فرد از گفتار و زبان کمک می کند. برخی از افراد مبتلا به اوتیسم به صورت کلامی ارتباط برقرار می کنند. دیگران ممکن است از طریق استفاده از علائم، حرکات، تصاویر یا یک دستگاه ارتباط الکترونیکی ارتباط برقرار کنند. کاردرمانی نیز، مهارت هایی را آموزش می دهد که به فرد کمک می کند که تا حد امکان مستقل زندگی کند. مهارت ها اغلب شامل لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام کردن و ارتباط با دیگران است. کاردرمانی همچنین می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • درمان یکپارچگی حسی به منظور کمک به بهبود پاسخ‌ ها
  • فیزیوتراپی که می تواند به بهبود مهارت های فیزیکی مانند حرکات ظریف انگشتان یا حرکات بزرگتر تنه و بدن کمک کند
  • مدل دنور شروع اولیه که برای کودکان 12 تا 48 ماهه استفاده می شود. والدین و درمانگران از بازی، تبادلات اجتماعی و توجه مشترک در محیط های طبیعی برای بهبود مهارت های زبانی، اجتماعی و یادگیری استفاده می کنند.

رویکردهای آموزشی:

درمان های آموزشی در محیط کلاس درس انجام می شود. یکی از انواع رویکردهای آموزشی، رویکرد درمان و آموزش کودکان اوتیستیک و معلولان ارتباطی مرتبط است. رویکرد آموزشی بر این ایده استوار است که افراد مبتلا به اوتیسم می توانند در سازگاری و یادگیری بصری پیشرفت کنند.

رویکردهای روابط اجتماعی:

درمان‌ های روابط اجتماعی بر بهبود مهارت‌ های اجتماعی و ایجاد پیوندهای عاطفی تمرکز دارند. برخی از رویکردهای روابط اجتماعی شامل والدین یا مربیان و همسالان است. رویکردهای اجتماعی توضیحاتی ساده از آنچه در یک موقعیت اجتماعی باید انتظار داشت را ارائه کرده و کودک در راستای عمل کرد بر اساس آن یاری می کنند تا مشکلاتی همچون اضطراب احتماعی نداشته باشند. گروه ‌های اجتماعی فرصت ‌هایی را برای افراد مبتلا به اوتیسم فراهم می‌ کنند تا مهارت ‌های اجتماعی را در یک محیط ساختاریافته تمرین کنند.

دارو برای درمان اوتیسم:

هیچ دارویی برای درمان علائم اصلی اوتیسم وجود ندارد. با این حال، برخی از داروها علائم همزمانی را که می‌ توانند به عملکرد بهتر افراد مبتلا به اوتیسم کمک کنند، درمان می ‌کنند. برای مثال، دارو ممکن است به مدیریت سطوح بالای انرژی، ناتوانی در تمرکز، یا رفتار آسیب ‌رسان به خود، مانند ضربه زدن به سر یا گاز گرفتن دست، کمک کند. دارو همچنین می تواند به مدیریت اختلالات روانی همزمان، مانند اضطراب یا افسردگی، علاوه بر شرایط پزشکی مانند تشنج، مشکلات خواب، معده یا سایر مشکلات گوارشی کمک کند. هنگام استفاده از دارو، مهم است که پزشک و یا درمانگر آن ها تجویز کرده باشد. این امر هم در مورد داروهای تجویزی و هم برای داروهای بدون نسخه صدق می کند. افراد، خانواده ها و پزشکان باید برای نظارت بر پیشرفت و واکنش ها با یکدیگر همکاری کنند تا مطمئن شوند که عوارض جانبی منفی دارو بیش از فواید آن نباشد.

رویکردهای روانشناختی برای درمان اوتیسم:

رویکردهای روانشناختی می تواند به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند تا با اضطراب و افسردگی کنار بیایند. از جمله روش های درمانی مورد استفاده در رویکرد روانشناختی، درمان شناختی رفتاری CBT است که بر یادگیری ارتباطات بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد. در طول CBT، یک روانشناس خوب و فرد با هم کار می کنند تا اهداف را شناسایی کنند و سپس نحوه تفکر فرد در مورد یک موقعیت را تغییر دهند تا نحوه واکنش او به موقعیت نیز تغییر کند.

مکمل و جایگزین برای درمان اوتیسم:

برخی از افراد و والدین از درمان هایی استفاده می کنند که در هیچ یک از دسته های دیگر قرار نمی گیرند. این درمان ها به عنوان درمان های مکمل و جایگزین شناخته می شوند. درمان های مکمل و جایگزین اغلب برای تکمیل رویکردهای سنتی تر استفاده می شود. ممکن است شامل رژیم های غذایی خاص، مکمل های گیاهی، هنر درمانی، تمرکز حواس یا درمان های آرامش بخش باشند. افراد و خانواده ها باید همیشه قبل از شروع یک درمان مکمل و جایگزین با درمانگر کودک صحبت کنند.

افراد مبتلا به اوتیسم چگونه ارتباط برقرار می کنند؟

همانطور که گفته شد، افراد مبتلا به اوتیسم یک گروه همگن نیستند. بسیاری از افراد ممکن است از برخی از تکنیک های ارتباطی زیر استفاده کنند:

  • ارتباط غیرکلامی: اشاره کردن، نشان دادن، حرکت دادن شخصی به سمت چیزی که نیاز دارد، نوشتن
  • صداها و گریه: به دلیل عدم درک، احساس ناامیدی یا ناتوانی در استفاده از کلمات مناسب
  • اکولالیا: اشاره به تکرار عبارات و کلماتی دارد که در گذشته شنیده ‌اند، به امید اینکه این عبارات مناسب با وضعیت فعلی باشند
  • انتخاب کلمات یا عبارات کلیدی: تمرکز بر معانی تحت اللفظی و پاسخ دادن بر اساس آن
  • تجزیه و تحلیل کلمات و نه لحن ها: به همین دلیل است که یک فرد مبتلا به اوتیسم ممکن است در درک کنایه، استعاره و زبان طنز مشکل داشته باشد

یک فرد مبتلا به اوتیسم در حین صحبت با دیگران ممکن است:

  • موضوعات را به سرعت تغییر دهد: ممکن است به نظر برسد که آن ها از چیزی اجتناب می کنند یا تمرکز ندارند، اما اغلب برعکس است، زیرا ذهن شان به سرعت برای مقابله با هر ورودی حرکت می کند.
  • تماس چشمی نداشته باشد: افراد مبتلا به اوتیسم می توانند با شما صحبت کنند، اما ممکن است در صحبت کردن با شما مشکل داشته باشند، اغلب تماس چشمی برقرار نمی کنند. البته این یک اقدام غیر دوستانه نیست.

اجتناب از تماس چشمی ممکن است به فرد مبتلا به اوتیسم کمک کند تا به وضوح صحبت کند، زیرا تمام محرک های ناشی از نگاه کردن به چشمان فرد را از بین می برد، که اغلب می تواند باعث بار بیش از حد اطلاعات شود. برخی از افراد ممکن است ترجیح دهند با چشمان بسته صحبت کنند و تنها روی کلمات گفتگو تمرکز کنند. هرگز نباید افراد مبتلا به اوتیسم را مجبور کنید که در طول مکالمه با شما تماس چشمی برقرار کنند، زیرا برای بسیاری از افراد ممکن است باعث استرس و ناراحتی بیش از حد شود.

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است رفتارهای متفاوتی داشته باشند. زیرا هنوز در حال رشد هستند و یاد می گیرند که به دنیای اطراف خود واکنش نشان دهند. این شیوه های ارتباطی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • استفاده از کلمات ساختگی (معروف به نئولوژیزم) به جای کلماتی که نمی دانند یا زمانی که مطمئن نیستند چگونه مقصود خود را بیان کنند.
  • استفاده مکرر از کلمات مشابه
  • به هم ریختن کلمات و ضمایر، به عنوان مثال، اشاره به خود به عنوان شما و دیگران به عنوان من.

اینها اغلب تلاش های کودک برای برقراری ارتباط است که بزرگسالان اغلب متوجه نمی شوند و این می تواند به کج خلقی، بی اشتهایی عصبی یا رفتار آسیب رساندن به خود در کودک منجر شود، زیرا آن ها را دچار سوء تفاهم، سردرگمی یا عزت نفس پایین می کند.

افراد مبتلا به اوتیسم چگونه ارتباط برقرار می کنند؟

نحوه صحبت با یک فرد مبتلا به اوتیسم

با نگاهی به نحوه ارتباط افراد مبتلا به اوتیسم، می ‌توان دریافت که درک آن ها از مکالمات به شدت به زبان و کلمات و یا کمبود کلمات بستگی دارد. در ادامه، نکات رایجی را برای استفاده در هنگام صحبت با فردی که ممکن است مبتلا به اوتیسم باشد، ارائه می دهیم:

با وضوح صحبت کنید:

یکی از بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید این است که با کلمات واضح و مختصر صحبت کنید و جملات ساده و روشنی را بیان کنید که بیش از یک معنی ندارند. مستقیم باشید و از استفاده از اشکال گفتاری خودداری کنید. زیرا زبان غیر تحت اللفظی می تواند برای آن ها گیج کننده باشد. جملات عامیانه، نکات ظریف یا طعنه می تواند باعث سردرگمی افراد مبتلا به اوتیسم شود.

از کلمات دارای بار معنای عاطفی استفاده نکنید:

اصطلاحات دوست داشتنی، از جمله چیزهایی مانند عزیز، عشق، شریک و… می ‌توانند باعث سردرگمی آن ها شوند و باید از آن ها اجتناب شود. چرا که ممکن است گوینده از گفتن این عبارات منظوری نداشته باشد یا از آن ها به صورت غیرمجاز استفاده کند، اما فرد مبتلا به اوتیسم آن ها را به معنای واقعی کلمه درک کرده و ممکن است ناراحت شود.

فرد مبتلا به اوتیسم را با نام خطاب کنید:

نام فرد را در ابتدای مکالمه، سوال یا جملات مهم بگویید. این تضمین می کند که آن ها به جای مسدود کردن نویز پس زمینه، به آن ها توجه می کنند. اگر نام آن ‌ها را نمی  ‌دانید، لحظه‌ای وقت بگذارید و بپرسید. این کار هم مؤدبانه است و هم به ایجاد ارتباط کمک می‌ کند.

در صورت امکان تماس چشمی ملایم با فرد مبتلا به اوتیسم برقرار کنید:

این امر ارتباط غیرکلامی را تشویق می کند و به افراد مبتلا به اوتیسم کمک می کند تا مهارت های خود را در درک حالات چهره و احساسات توسعه دهند. باز هم، سعی نکنید به زور این کار را انجام دهید، زیرا ممکن است صحبت کردن را برای آن ها دشوارتر کند.

از سوالات باز پرهیز کنید:

پرسش هایی مانند “روز خوبی داشتی؟” یک سوال باز است که بسیاری از افراد عادی بدون تردید به آن پاسخ خواهند داد. با این حال، پاسخ به سوالاتی با پاسخ‌ ها و تفاسیر زیاد ممکن است برای افراد مبتلا به اوتیسم چالش برانگیز باشد. سوالاتی که ضروری هستند و نیاز به پاسخ مشخص دارند بسیار بهتر هستند.

در مورد آنچه که آن ها مایلند صحبت کنید:

این مورد به ویژه در مورد کودکان صادق است. تلاش برای تحمیل مکالمه در جهتی خاص، به هیچ وجه، رویکرد موفقی نیست. در عوض، در مورد کاری که انجام می دهند صحبت کنید و اجازه دهید موضوع را آن ها، رهبری کنند. یکی دیگر از ویژگی های اوتیسم شامل تمایلات وسواسی است که ممکن است منجر به این شود که آن ها همواره در مورد یک چیز خاص صحبت کنند. پایبندی به موضوعی که می خواهند در مورد آن بحث کنند، گفتگو را ادامه می دهد و به آن ها کمک می کند تا مهارت های ارتباطی خود را توسعه دهند.

از ارائه بیش از حد اطلاعات به افراد مبتلا به اوتیسم خودداری کنید:

افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است تلاش کنند تا اطلاعات کمتر مهم را نادیده بگیرند و این منجر به گرفتن انرژی بیش از حد آن ها می شود،.به این معنی که آن ها باید برای پردازش اطلاعات جدید تلاش کنند. اگر به احساس می کنید که آن ها بیش از حد شلوغ یا مضطرب هستند، شروع به کاهش سرعت خود کرده یا مکالمه را متوقف کنید. اگر چیزی باید گفته شود، از حداقل کلمات استفاده کنید و از پرسش بپرهیزید. این وقفه به فرد اجازه می دهد تا خود را به بحث برساند. اگر به نظر می رسد که یک مکالمه آزاردهنده می شود، حذف ارتباطات بصری نیز می تواند مفید باشد. در حالی که تماس چشمی و حرکات معمولا چیز خوبی هستند، در هنگام بار اضافی، می توانند به محرک ناخواسته تبدیل شوند. شما همچنین باید از محیط اطراف آگاه باشید. اینکه آیا صدای پس زمینه باعث فشار اضافه می شود؟ آیا افراد زیادی در یک زمان صحبت می کنند؟ پیدا کردن یک مکان آرام، ورودی حسی را کاهش می دهد و به جلوگیری از فشار اضافه کمک می کند.

با افراد مبتلا به اوتیسم صبور باشید:

اگر لازم است برای پاسخ به یک سوال منتظر بمانید، به آن ها به قدر کافی زمان بدهید. آن ها ممکن است به زمان بیشتری برای درک و پردازش اطلاعات نیاز داشته باشد.

انتظار چیزهای غیر منتظره را داشته باشید:

افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است از ژست ها، صداها و اکولالیا برای پردازش و پاسخ به کلمات خاص استفاده کنند. ممکن است شخصی از همه یا تعدادی از این روش های ارتباطی استفاده کند. اگر فردی چیزی غیرمنتظره انجام داد یا گفت یا موضوع را تغییر داد، نگران نباشید و سعی نکنید با آن مبارزه کنید. مهم است که گوش کنید و بفهمید که آن ها چه می خواهند بگویند. صبور باشید، با جریان مکالمه پیش بروید و به فرد اجازه دهید به روش خود ارتباط برقرار کند.

ارتباط نوشتاری یا تصویری را با افراد اوتیسم امتحان کنید:

اگر ارتباط کلامی کمتر موثر نیست، سعی کنید بنویسید یا ارتباط تصویری را امتحان کنید. کسی که برای صحبت کردن مشکل دارد، ممکن است از شروع مجدد مکالمه روی کاغذ، با استفاده از کلمات نوشته شده یا تصاویر استقبال کند.

بیشتر نکات فوق برای مکالمه با افراد مبتلا به اوتیسم در تمام سنین کاربرد دارد. با این حال، یکی از مهم ترین کارهایی که باید هنگام صحبت با یک بزرگسال مبتلا به اوتیسم انجام دهید، این است که مانند هر بزرگسال دیگری و نه به عنوان یک کودک، با او صحبت کنید. یک فرد مبتلا به اوتیسم هر کلمه ای را که گفته می شود درک می کند، اما ممکن است در پاسخ کلامی دچار مشکل شود. بنابراین مهم است بدانید که فرد دارای مهارت ها یا توانایی های محدودی نیست. همچنین وقتی در یک محیط گروهی قرار دارید، با الگوبرداری از رفتار مناسب، به دیگران نشان دهید که چگونه می ‌توانند به بهترین شکل با فرد مبتلا به اوتیسم ارتباط برقرار کنند.

زبان، به ویژه برای کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار مهم است. زیرا آن ها هنوز در مورد استعاره ها، معانی دوگانه و طعنه چیزی نمی دانند. هنگام صحبت با یک کودک مبتلا به اوتیسم، باید بسیار آگاه باشید. از این رو می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

  • استفاده از جملات کوتاه و دستورات صریح
  • استفاده از صداها و اعمال فیزیکی
  • ترکیب ارتباطات کلامی در کنار کارت های تصویری یا تصاویر دیجیتالی
  • صحبت با لحن اغراق آمیز برای بیان نکته و برجسته کردن کلمات مهم
  • صحبت کردن با جملاتی دارای جاهای خالی که آن ها باید پر کرده و تمام کنند
  • استفاده از اعلان ها و سوالات برای تشویق پاسخ ها
  • با حوصله صحبت کردن و وقت گذاشتن برای پاسخ آن ها
  • تلاش برای برقراری ارتباط در لحظات مناسب که با چیز دیگری درگیر نبوده و آرام هستند

دیدگاه خود را بنویسید

Open chat
24ساعته پاسخگوی شما هستیم