اسکیزوفرنی چیست؟

اسکیزوفرنی یا روان گسیختگی یا شیزوفرنی یکی از جدی ترین اختلالات روانی است که در این بیماری ، توانایی های فکری و رفتاری و گفتاری تحت تاثیر قرار می گیرند و از عملکرد روتین و عادی خود خارج می شوند .

این محتوا توسط دکتر شقایق درویشی مطالعه و تایید شده است (این محتوا جهت آگاهی شما نسبت به اختلال اسکیزوفرنی نوشته شده است و هر گونه اقدامی ممکن است تاثیرات متفاوتی داشته باشد و باید زیر نظر مشاور (ارتباط سریع با مشاور: ۰۲۱۸۸۲۱۷۰۸۸) باشد.)

علائم اسکیزوفرنی

علائم اسکیزوفزنی (Schizophrenia) شامل چند دسته علائم مشخص می باشد که در فرد مبتلا به اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) می تواند از یک دسته تا ترکیبی از چند دسته علائم بوجود بیاید .

علائم اسکیزوفرنی به شرح زیر می باشند :

• علائم روان توهمی مثل هذیان گویی و شنیدن صداهایی که به گوش دیگران نمی رسد ، خوابگردی ، کابوس های متعدد و توهم بینایی و دو بینی و ….
• علائم کاهش توانایی های جسمی مثل ایجاد اختلال در صحبت کردن ، کاهش توانایی در شروع انجام کارها ، ناتوانایی در بروز احساسات ، نداشتن حس لذت در انجام کارهایی که قبلا لذت بخش بوده اند .
• بی نظمی در گفتار و رفتار مثل زمانی که فرد دیگری از وی سوال می پرسد ، جواب شخص دیگر را با پاسخ های نامربوط و با پرش های فکری زیاد پاسخ دهد ، بی نظمی در رفتار مثل انجام حرکات غیر طبیعی یا انجام رفتار های کودکانه و غیرقابل پیش بینی بودن رفتار این افراد و …..

همگی می توانند علائمی برای مبتلا شدن شخصی به اسکیزوفرنی باشد .

از زدن برچسب اسکیزوفرنی به دیگران دوری کنید !!

البته باید این نکته را در نظر گرفت که اگر این علائم در فردی به صورت مقطعی و گذرا ظاهر شود نمی تواند دلیل بر مبتلا شدن فردی به اسکیزوفرنی باشد ، برای همین در صورت مشاهده چند علامت از علائم بالا می بایست با مراجعه به پزشک روانشناس از وی بخواهیم تا با انجام چند تست ، شخص مشکوک را آنالیز فکر و رفتاری کند .

میانگین سنی اسکیزوفرنی :

طی حقیقات انجام گرفته علائم اسکیزوفرنی در مردان معمولا از بازه سنی 23-27 و  در زنان معمولا قبل از ورود به 30 سالگی اتفاق می افتد .

البته در مواردی بسیار نادر ، اسکیزوفرنی در بین افراد بالای 45 سال یا کودکان نیز مشاهده شده است .

بیماری اسکیزوفرنی

هنوز دقیقا مشخص نشده که چه عواملی می توانند باعث ایجاد اختلال اسکیزوفرنی در فردی بشود اما بسیاری از محققان بر این باورند که زمینه اسکیزوفرنی در اشخاصی که قبلا سابقه برخورد با فرد مبتلا  را در محیط خانواده داشته اند ، وجود دارد و عوامل دیگر می توانند این زمینه را تقویت کنند و حتی گاهی زمینه این ابتلاء را بوجود آورد .

• مصرف مخدر های روانگردان مثل LSD ، ماری جوانا یا متافتامین
• سو تغذیه یا قرار گرفتن در معرض سموم
• قرار گرفتن در معرض ویروس ها و عفونت های خونی مثل ویروس HERV-W  که حدود 30-40 درصد اسکیزوفرنی ها  مبتلا به این ویروس می باشند .

خطرات و عوارض بیماری اسکیزوفرنی :

در صورت مبتلا شدن به بیماری اسکیزوفرنی دو سرنوشت متفاوت در انتظار شخص مبتلا وجود دارد :

اول اینکه با مراجعه به مشاوران و روانشناسان ، مشکل خود را با آن ها در میان بگذارد و از آنان بخواهد که برای درمان بیماری اسکیزوفرنی و برگشت کامل سلامت فکری به وی کمک کنند .

اما متاسفانه در سرنوشت دوم که فرد از درمیان گذاشتن مشکلات خود با دیگران می هراسد و می ترسد که دیگران از بیماری او با خبر شوند ، باید گفت که بیماری اسکیزوفرنی در مدت زمان کوتاهی تمام زندگی وی را تحت تاثیر قرار خواهد داد .

علائم بیماری اسکیزوفرنی

• افکار خودکشی و اقدام به آن
• اختلالات عصبی مثل استرس بیش از حد٬ اضطراب اجتماعی و وسواس فکری
• افسردگی
• رفتار پرخشگرانه
• عدم توانایی در حضور اجتماع و ایجاد ارتباط با دیگران

خودکشی و اسکیزوفرنی :

افکار خود کشی و اقدام به آن در بین افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بسیار رایج می باشد و هر ساله حدود 10 درصد از این جمعیت دست به خود کشی می زنند . یکی از مهترین وظایفی که بر عهده نزدیکان و دور و اطرافیان مبتلایان می باشد این است که او را از خود کشی و افکار خود کشی دور کنند و به یک روانشناس خوب مراجعه کنند

تشخیص اسکیزوفرنی:

تشخیص اختلالات روانی، در روند درمان و بهبود شرایط زندگی شخص، بسیار حائز اهمیت است. در رابطه با تشخیص اسکیزوفرنی می توان گفت که شخص در صورتی که علائم و نشانه های این بیماری را دارد، باید به روانشناس مراجعه کند. اسکیزوفرنی از جمله اختلالات مزمن می باشد که علائم متعددی دارد که در ظاهر هیچکدام از جمله علائم بیماری زا محسوب نمی شوند.

به طور کلی روانشناسان و درمانگران از سه مرحله کلی برای تشخیص اسکیزوفرنی استفاده می کنند که در ادامه این مراحل را مورد بررسی قرار می دهیم:

برگزاری جلسات مشاوره: روانشناس در ابتدا با برگزاری جلسات مشاوره و انجام آزمایشات و تست های مختلف، می کوشد تا علائم و نشانه های بیمار را بررسی کند و شرایط با علائم مشابه نظیر اعتیاد به مصرف مواد مخدر و یا الکل را رد و یا تایید کند.

معاینه فیزیکی: روانشناسان با انجام معاینه فیزیکی، می توانند احتمال ابتلا به سایر اختلالات روانی نظیر افسردگی، وسواس فکری و، اختلال استرس پس از سانحه و… را رد و یا تایید کنند.

بررسی سلامت روان:در انتها روانشناس با بررسی نتایج جلسات مشاوره و معاینات فیزیکی، وضعیت روانی فرد را بررسی می کند. در این مرحله روانشناس از سوابق بیماری فرد، سوابق خانوادگی و سوابق وی در زمینه اعتیاد و سو مصرف مواد مخدر، این بیماری را تشخیص می دهد.

از جمله نکات مهم در تشخیص اسکیزوفرنی می توان گفت که علائم اسکیزوفرنی حداقل باید حدود شش ماه، به صورت مستمر در فرد وجود داشته باشد تا در نهایت بتوان علائم موجود را به اسکیزوفرنی مرتبط کرد.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به اسکیزوفرنی قرار دارند؟

با توجه به بررسی های انجام شده بر روی افراد درگیر اسکیزوفرنی، می توان گفت که میزان ابتلا به اسکیزوفرنی در زنان و مردان، یکسان است. منتهی علائم اسکیزوفرنی در مردان از سن ۱۵ سالگی تا ۲۵ سالگی، تشخیص داده می شود و در زنان از سن ۲۵ سالگی تا ۳۵ سالگی تشخیص داده می شود.

ابتلا به اسکیزوفرنی در سنین بالای ۴۵ سال، حدود بیست درصد از کل تعداد افراد درگیر به این اختلال می باشد که بیشتر مبتلایان به اسکیزوفرنی در سنین بالا، مرد هستند.

اسکیزوفرنی ممکن است که در کودکان نیز تشخیص داده شود؛ اما این امر بسیار نادر است. در رابطه با ابتلا کودکان به اسکیزوفرنی، می توان گفت که علائم، حادتر و شدیدتر بوده و در نتیجه درمان نیز سخت تر و دشوارتر است.

درمان اسکیزوفرنی:

اسکیزوفرنی، از جمله مشکلات روانی بدون درمان محسوب می شود؛ اما می توان آن را با دارو درمانی، روان درمانی و خود مراقبتی به صورت مستمر، کنترل کرد و علائم آن را کاهش داد. به طور کلی روانشناس با توجه به میزان پیشرفت بیماری و مدت زمان بیماری، روش درمان مناسب شخص را انتخاب می کند و از راهکارهای مختلف برای بهبود شرایط شخص استفاده می کند. در ادامه موارد مربوط به درمان اسکیزوفرنی را بررسی و ارزیابی می کنیم:

دارو درمانی:

دارو درمانی، یکی از روش های موثر درمان و کنترل اسکیزوفرنی محسوب می شود. در واقع با توجه به شدت پیشرفت بیماری، روانشناس، داروهای مختلف خوراکی و تزریقی را برای شخص تجویز می کند که استفاده مستمر از این داروها، می تواند تاثیر مثبت و سریعی بر روی روند درمان اسکیزوفرنی داشته باشد.

خانواده درمانی:

از جمله امور مهم در درمان و کنترل اسکیزوفرنی، مداخله موثر و مثبت خانواده می باشد. در واقع خانواده و یا شریک زندگی فردی که به اسکیزوفرنی مبتلا است، می توانند با حمایت کردن بیمار و داشتن ارتباط سالم با وی، در روند درمان وی تاثیر مثبت داشته باشند. حضور خانواده در کنار فرد مبتلا به اسکیزوفرنی، هم به فرد بیمار و هم به خانواده و نزدیکان وی کمک بزرگی می کند.

همچنین لازم است که خانواده در جلسات مشاوره به صورت تکی و یا همراه با بیمار، حضور داشته باشند و از نکات ارائه شده در جلسات مشاوره، برای داشتن ارتباط سالم با بیمار بهره گیرند.

درمان رفتاری شناختی:

درمان رفتاری شناختی، به بیمار کمک می کند تا الگوهای رفتاری خود را بهتر بشناسند، از علت هر یک از الگوهای رفتاری خود مطلع شود و در نهایت بتواند الگوهای رفتاری ناسالم و منفی خود را با الگوهای مثبت رفتاری جایگزین کند.

در واقع روانشناس می کوشد تا با گفتار درمانی، به فرد کمک کند تا شرایط خود را بشناسد، با آن کنار بیاید و در نهایت بتواند رفتارهای خود را به خوبی مدیریت کند. این روش در درمان طولانی مدت می تواند به درمان و بهبود سایر اختلالات روانی که شخص در کنار اسکیزوفرنی درگیر آن هاست، کمک کند.

منابع:

ncbi.nlm.nih.gov

mayoclinic

clevelandclinic

nhs.uk