اختلالات روانی
اختلالات روانی مجموعه ای از مشکلات و بیماری های مرتبط با ذهن و روان هستند که بر رفتار و تفکر افراد اثر میگذارند و باعث ایجاد ناراحتی و ناتوانی میشوند و در عملکرد فرد نقص ایجاد میکند.این اختلال معمولا در نوجوانی و یا اوایل جوانی شروع میشود.
تاریخچه:
در طی قرنهای گذشته با افرادی که به این اختلال مبتلا میشدند به خوبی رفتار نمیشد.در گذشته مردم فکر میکردند که علت اختلالات روانی نیروهای ماورایی در فرد و یا حلول شیطان است و برای اینکه شیطان بدن فرد را ترک کند،فرد بیمار را در بدترین شرایط مانند غسل دادن با آب بسیار داغ،گرسنگی ،شلاق زدن و….قرار میدادند.
در قرن هجدهم به دلیل دستاوردی های علمی،تئوری های جدید جایگزین تفکرات قدیمی شدند.فیلپ پینل که پدر علم روانپزشکی است یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین افراد در این زمینه بود که وراثت و عوامل محیطی را از دلایل اختلال روانی معرفی کرد.یونگ،آدلر و زیگموند فروید از دیگر دانشمندان در این زمینه هستند که زیگموند فروید ریشه بسیاری از مشکلات روانی را تعارضات زمان کودکی میداند.
علائم اختلالات روانی:
علائم این اختلال به عواملی مانند شرایط بیمار و نوع اختلال بستگی دارد.
افرادی که به اختلال یا بیماری روانی مبتلا میشوند معمولا رفتارهای نامناسبی از خود نشان میدهند.
بسیار پرخاشگر و عصبی میشوند و از دیگران و جمع کناره گیری میکنند.
قدرت تمرکز ندارند و با دقت نمیتوانند کاری را انجام دهند.
این افراد بسیار احساس غمگینی و دلتنگی میکنند و فقط جذب افکار منفی میشوند که همین باعث پسرفت آنها میشود.داشتن روحیه ای ضعیف و افکار منفی باعث میشود که آنها نتوانند از چیزی لذت ببرند و دیگر هیچ شوق و اشتیاقی نسبت به هیچکس و هیچ چیز نداشته باشند.
افرادی که دچار اختلالات روانی هستند بیش از حد نگران و آشفته هستند در حدی که ترس تمام وجود آنها را فرا گرفته و احساس گناه شدیدی میکنند.گاهی هم دچار توهم میشوند و از دنیای واقعی و واقعیت های زندگی فاصله میگیرند.
تغییرات در عادات غذایی و تغییر وزن از دیگر نشانه های اختلالات روانی در افراد هستند.
افراد بیمار بسیار احساس خستگی میکنند و اعتماد به نفس و انرژی خود را از دست میدهند.آنها تصور میکنند که دیگر قدرت رو به رویی با مشکلات را ندارند از این رو ممکن است به خودکشی فکر کنند یا سراغ مواد اعتیاد آور بروند چرا که اعتیاد و اختلالات روانی ارتباط معناداری با یکدیگر دارند.
اما در آخر باید به این نکته توجه کرد که هر مشکلی نمیتواند یک اختلال روانی باشد.
همه آدمها در دوره های مختلف زندگی خود ممکن است دچار ناراحتی هایی باشند و مشکلاتی نیز داشته باشند.
علت اختلالات روانی:
عوامل محیطی،ژنتیک و اراده خود فرد از جمله دلایلی هستند که در شکل گیری اختلالات روانی نقش مهمی داشته اند.
علاوه بر اینها محیط هایی مانند مدرسه،دانشگاه،محیط خانواده و حتی محل زندگی افراد تاثیر بسیاری بر روحیه آنها دارد و گاهی منجر به بیماری های روانی میشود.
گاهی اوقات مادران تاثیرات منفی ای روی جنین دارند به عنوان مثال مادرانی که در دوره بارداری خود مشروبات الکلی و یا مواد اعتیاد آور استفاده میکنند که همه اینها روی جنین تاثیر منفی میگذارد و خطر ابتلا به اختلالات روانی را چند برابر افزایش میدهد.
در موارد دیگری ممکن است افراد یک اتفاق پر استرس و تلخ را در زندگی خود تجربه کنند که فشارهای روحی و روانی زیادی را مجبور باشند متحمل شوند که همین زمینه ای را برای ابتلا به اختلالات روانی فراهم میکند.
تغییر ساختار شیمیایی مغز نیز میتواند از دیگر مواری باشد که منجر به اختلالات روانی میشود.
انواع اختلالات روانی:
بیماری ها و اختلالات روانی انواع مختلفی دارند که بعضی از آنها عبارتند از:
۱.اختلال خلقی
اختلال خلقی گروهی از اختلالات هستند که رابطه مستقیم با خلق افراد دارند و بیشتر بر حالات عصبی و جنبه های فردی مانند توانایی افراد تاثیر میگذارند.این اختلال به دو گروه تقسیم میشود:
۲.اختلالات افسردگی
و گروه دیگری از این اختلال مرتبط با افرادی است که مواد اعتیادآور مصرف میکنند.
۲.اختلال روان تنی یا سایکوسوماتیک
اختلال روان تنی شامل دردهای جسمی و بیماری هایی است که منشا روانی دارند.در واقع اختلالات بدنی ای هستند که تحت تاثیر ذهن و افکار افراد قرار میگیرند.این اختلال ممکن است بر اثر مسمومیت،پیری و یا بیماری های دستگاه عصبی ایجاد شود.
اختلال های گوارشی،قلبی و آسم از جمله نمونه های این اختلال هستند.
۳.اختلال روان پریشی
در اختلال روان پریشی فرد بیمار دچار توهمات بسیار شدید میشود و از واقعیت فاصله میگیرد و در خیال خود به دور از واقعیت و منطق زندگی میکند.توهم و هذیان از مشخصه های بارز این اختلال محسوب میشوند.
خودزنی و خودکشی از عوارض ابتلا به این اختلال است.اختلال روانپریشی از جمله اختلال های مهم روانی به حساب می آید.
۴.اختلال شبه جسمی
علائم و نشانه های جسمانی از مشخصه های اصلی این اختلال هستند.در این اختلال مغز پیام هایی را از راههای مختلف ارسال میکند که این پیامها بر آگاهی افراد تاثیر میگذارد.
اختلال جسمانی،اختلال شبه جسمانی تمایز نیافته،هیپوکندریا،اختلال بدشکلی بدن،اختلال درد،اختلال شبه جسمی نامشخص واختلال درد از جمله انواع اختلال شبه جسمی هستند.
۵.اختلال خواب
اختلال خواب شرایطی است که به طور مداوم بر کیفیت خوابیدن اثر میگذارد.
اکثر افراد به دلیل استرس و تنش ها،مشکلات خواب را تجربه میکنند.گاهی اوقات اختلالات خواب بیانگر یک مشکل جسمی و روحی هستند.
اختلال خواب شامل کم یا زیاد خوابیدن،از خواب پریدن،به خواب نرفتن و…است که فلج خواب و بختک از مهمترین ها هستند.
۶.اختلال شناختی
این اختلال در عملکرد سیستم ادراکی و شناختی در سیستم عصبی خلل ایجاد میکند.این اختلال بیمار را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد و گاهی ممکن است فرد بیمار نسبت به همه چیز رفتارهای خاصی از خود نشان دهد.افرادی که به اختلال شناختی مبتلا میشوند معمولا در یادگیری با مشکل مواجه میشوند و حافظه قوی شان را از دست میدهند.
۷.اختلال جنسی
اختلال جنسی نوعی ناتوانی جنسی در برقراری رابطه جنسی است.
بی میلی جنسی،دیر یا زود انزالی،سرد مزاجی مردان و زنان و ترس جنسی انواع مختلفی از اختلالات جنسی هستند. که افراد مبتلا به این اختلال باید از مشاوره جنسی کمک گیرند.
تشخیص اختلال روانی
راه های متعددی برای تشخیص اختلالات روانی وجود دارد.افراد بیمار حتما باید به یک روان شناس مراجعه کنند.روان شناس با فرد صحبت میکند. مشکلاتش و نوع بیماری اش و علائمش را بررسی میکند .گاهی پرسش نامه ای طراحی میکند که به کمک آن بتواند با افراد ارتباط بهتری برقرار کند و علاوه بر آن بیماران نیز بتوانند مشکلاتشان را بهتر بازگو کنند.این پرسش نامه ها به تشخیص صحیح بیماری به شدت کمک میکنند.اغلب روانشناسان با خانواده افراد بیمار نیز صحبت میکنند تا وضعیت بیمار را بهتر شرح دهند.
گاهی هم لازم است افراد بیمار آزمایشاتی انجام دهند چرا که علت بسیاری از بیماری ها و افسردگی ها به عنوان مثال میتواند اختلال در تیروئید،فشار خون و…باشد.
درمان اختلالات روانی
معمولا بهترین درمان پیشگیری میباشد اما راههایی هم وجود دارند که به افراد بیمار کمک کنند.
تمام اختلالات روانی با درد و رنج های بسیاری همراه است.حال برای اینکه این درد و رنج ها کاهش پیدا کنند بهتر است که بیماری ها هر چه سریع تر درمان شوند.
پس از تشخیص بیماری نوبت به درمان آن میرسد.
روش درمان به بیمار و نوع و شدت بیماری بستگی دارد.
دارو درمانی:
دارو درمانی یک روش درمان زیستی است.درمان های زیستی معمولا در کاهش علائم بیماری هایی مانند اختلالات دو قطبی و جنون نقش دارند.داروها معمولا به تنهایی بیماری روانی را درمان نمیکنند بلکه علائم بیماری را کاهش میدهند و به موثر شدن روش های دیگر کمک میکنند.
داروها انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع بیماری و فرد بیمار تجویز میشوند.
داروهای ضداضطراب برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده میشوند و استرس و تنش بیمار را کاهش میدهند.اما بهتر است که در مدت زمان طولانی از آنها استفاده نشود زیرا باعث ایجاد وابستگی میشوند.
از داروهای ضدافسردگی برای درمان افسردگی ها استفاده میشود.این دسته از داروها برخلاف داروهای ضداضطراب وابستگی ایجاد نمیکنند. البته برای استفاده از این نوع از دارو ها حتما پس از شرکت در مشاوره افسردگی و با تجویز روانپزشک باشد.
داروهای ضدافسردگی علائمی مانند کمبود انرژی،ضعف،ناراحتی و…را بهبود میبخشند.
روان درمانی:
از دیگر روشهای درمان اختلالات روانی،روان درمانی است که در این روش فرد بیمار به گفت و گو درباره مشکلاتش و بیماری اش با یک روان شناس میپردازد.روان درمانی کمک میکند تا فرد عملکرد بهتری داشته باشد و علايم خود را کنترل و یا از بین ببرد.در ابتدا بهتر است جلسات روان درمانی کوتاه باشد تا فرد بیمار تحت فشار قرار نگیرد البته که مدت جلسات توسط روان پزشک تعیین میشود.معمولا در کنار روان درمانی از دارو درمانی نیز استفاده میشود.
تحقیقات نشان داده است که ۷۵ درصد کسانی که روان درمانی انجام میدهند نتیجه خوب و مثبتی گرفتند و توانستند بیماری ها را شکست دهند.
برای اینکه در روان درمانی نتیجه بهتری دریافت کنید بهتر است در ابتدا برای یافتن یک درمانگر خوب بسیار تحقیق کنید.پس از آن رک و راستگو باشید با روانشناس و به تمام توصیه های او گوش دهید.
