کمبود اعتماد به نفس در کودکان [علائم + راه های افزایش]

اعتماد به نفس پایین در کودکان می تواند عواقب جدی ای برای آنها در طول زندگی داشته باشد. کمبود اعتماد به نفس می تواند منجر به ترس از شکست، مشکل در تصمیم گیری، افسردگی، انزوای اجتماعی و اضطراب در کودک شود. اعتماد به نفس به معنی این است که افراد به چه اندازه برای خود ارزش قائل هستند و چقدر خود را مهم می دانند. اعتماد به نفس پایین در کودکان می تواند حتی بزرگسالی آنها را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به ایجاد بیماری های روحی و همچنین برخی رفتارهای پرخطر شود. در این مقاله موضوع کمبود اعتماد به نفس در کودکان را مورد بررسی قرار می دهیم لطفا تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

علائم کمبود اعتماد به نفس در کودکان

شناختن نشانه های کمبود اعتماد به نفس در کودکان می تواند به والدین آنها کمک کند که از فرزندشان بیشتر حمایت کنند. هرچند هر کودکی می تواند در مقطعی دچار کمبود اعتماد به نفس شود و این امری طبیعی است. در ادامه نشانه های کمبود اعتماد به نفس را توضیح میدهیم.

• عدم تلاش برای انجام کارها و چالش ها
• دروغ گفتن بعد از ناکام شدن از انجام کاری
• ناامیدی و زود تسلیم شدن برای انجام یک کار
• استفاده کرن از کنترل و رئیس بازی برای مخفی کردن احساسات ناکافی خود
• تمسخر نسبت به انجام دادن فعالیت ها و کم اهمیت نشان دادن آنها
• عدم علاقه به فعالیت های درسی و اختلال در یادگیری کودکان
• عدم رابطه با همسالان خود و کناره گیری از اجتماع
• داشتن نوسانات خلقی مانند غم ، ناامیدی و گریه
• نگرش منفی نسبت به خود
• حساس بودن بیش از حد نسبت به نظر دیگران
• مقایسه خود با دیگران به روش منفی
• تلاش برای دوری کردن از موقعیت های اجتماعی
• زود تسلیم شدن و بیان عبارت”من نمیدانم”
• احساس بی ارزش بودن و حقارت
• اجتناب کردن از انجام کارهای جدید
• ناتوان در تصمیم گیری
• ناامید بودن نسبت به آینده
• زورگویی نسبت به کودکان کوچک
• ضعف در برابر کودکان هم سن و سال
• تحت سلطه ی همسالان خود قرار داشتن
• بدگویی درباره ی کسانی که از او برتر هستند و پرخاشگری کودکان
• نیاز به تشویق و توجه دیگران

با کودکی که کمبود اعتماد به نفس دارد چگونه برخورد کنیم؟

در صورت مشاهده ی علائم کمبود اعتماد به نفس در کودک خود، بایستی تلاش کنید با رفتار صحیح به او کمک کنید تا اعتماد به نفسش بالا برود. در ادامه ی مقاله راهکارهایی را برای رفتار با کودکانی که دچار کمبود اعتماد به نفس هستند ارائه می دهیم و می توانید از این راهکارها کمک بگیرید و اعتماد به نفس کودک خود را افزایش دهید.

1- نشان دادن عشق و علاقه شما نسبت به کودکتان

کودک به عشق و علاقه ی والدین خود نیاز دارد. شما بایستی به کودک خود نشان دهید که او را دوست دارید و در هر شرایطی در کنار او خواهید بود. برقراری رابطه ی عاطفی نزدیک با کودک می تواند اعتماد به نفس او را تا حد زیادی تقویت کند.

2- عدم سخت گیری نسبت به کودک

نسبت به کودک خود سخت گیری نکنید و به حریم شخصی او احترام بگذارید. سعی کنید نسبت به کودک خود با احترام برخورد کنید و همراه با این احترام قوانین لازم را هم برای او وضع نمایید. هر اندازه میزان احترام بیشتر باشد تمایل کودک برای انجام دادن کارها نیز بیشتر می شود.

3-دقت به نحوه ی برخورد و حرف زدن خود با کودک

بهتر است با کودک خود، به شیوه ای مثبت صحبت کنید و در صحبت های خود با او از وی حمایت کنید. سعی کنید کودک خود را تشویق کنید و از بیان عبارات منفی و تحقیر کودک خودداری کنید. مثلا به کودک خود بگویید که : تو بهترینی و عالی هستی، آفرین و … اعتماد خود را به کودکتان یادآوری کنید و به او بگویید که به توانایی هایش اطمینان کامل دارید.

4-تشویق کودک به مشارکت در فعالیت های مختلف

مشارکت در انجام فعالیت های مختلف می تواند اعتماد به نفس کودک را بهبود بخشد. سعی کنید کودک خود را  تشویق کنید که در فعالیت های مختلفی مانند : هنری، ورزشی و … شرکت کند. هنگامی که کودک مهارت های جدید را یاد بگیرد، اعتماد به نفس او نیز بیشتر خواهد شد.

5-توجه به موفقیت های کودک

توجه به موفقیت های کودک می تواند اعتماد به نفس او را بهبود بخشد. سعی کنید حتی با کوچکترین پیشرفت کودکتان، او را تشویق کنید و به او بگویید که به موفقیت هایش افتخار می کنید. این اقدام می تواند منجر به تقویت اعتماد به نفس کودک شود و به کودک اطمینان داده می شود که توانایی های زیادی دارد و تلاش می کند آنها را شکوفا کند.

نقش والدین در اعتماد به نفس کودکان

والدین نقش بسیار مهمی در افزایش اعتماد به نفس کودک بر عهده دارند. آنها می توانند با رفتارهای درست و موثر به شکل گیری اعتماد به نفس در کودک کمک کنند. هنگامی والدین می توانند کودک با اعتماد به نفسی داشته باشند که ، دید مثبت نسبت به خود و جهان را در کودک ایجاد نمایند. باید برای کودک خود مسیری را به وجود بیاورید که بهتر بتواند نقاط قوت خود را مشاهده کنید. کودکی که از نقاط قوت خود باخبر باشد، مطمئنا اعتماد به نفس بالایی نیز خواهد داشت.

علت های کمبود اعتماد به نفس در کودکان

در کاهش اعتماد به نفس کودکان علل مختلفی می توانند دخیل باشند.

تعریف و تمجید زیاد

یکی از دلایل کاهش اعتماد به نفس در کودک، تعریف و تمجید بیش از حد و غیر واقعی والدین او است. تمجید غیر واقعی باعث می شود، زمانی که کودک نتواند انتظارات را برآورده کند، سرشکسته شود و اعتماد به نفس او به خطر بیفتد.

مورد قلدری واقع شدن

کودکان دیگر می توانند با انجام دادن رفتارهای ناشایست و قلدری کردن، اعتماد به نفس کودک شما را کاهش دهند.

عدم تعادل در وزن

چاقی و یا لاغری زیاد کودک می تواند بر روی نگاه او نسبت به خودش تاثیر منفی بگذارد و اعتماد به نفس او را خدشه دار کند.

اضطراب و استرس

کودکانی که دچار استرس و اضطراب هستند به سختی می توانند اعتماد به نفس خود را کنترل کنند. یک نوع از استرس هایی که باعث کاهش اعتماد به نفس کودک می شود استرس درسی است.

انتقاد بیش از حد

اگر از کودک خود انتقاد می کنید و مدام موفقیت های او را نادیده می گیرید، بایستی انتظار تبدیل شدن کودکتان به فردی بدون اعتماد به نفس را داشته باشید.

روش های افزایش اعتماد به نفس در کودکان

اگر احساس می کنید که کودکتان اعتماد به نفس پایینی دارد می توانید از روش هایی که در این بخش مطرح میکنم، در جهت ارتقای اعتماد به نفس کودکتان استفاده کنید.

1-با کودکتان وقت بگذارید

زمانی که شما برای کودک خود وقت بگذارید به او نشان می دهید که برایتان مهم است. می توانید برای قوی تر کردن پیوند خود با کودکتان با او فعالیت های مشترکی را انجام دهید. فعالیت هایی که باعث  نشاط و سرگرمی، افزایش اعتماد به نفس کودک و اثر گذاری مثبت بر روی او می شوند.

2-به حرف های کودکتان توجه کنید

با توجه کردن به حرف های کودکتان که درباره ی دوستانش، مدرسه و … می زند، به او  نشان می دهید که فرد مهمی است و برایش ارزش قائل هستید. همچنین می توانید در خلال حرف زدن با کودک به او توصیه هایی نیز داشته باشید.

3-از کودکتان تعریف و تمجید کنید

کودکتان را به خاطر کارهای خوبی که انجام می دهد تشویق و از او تمجید کنید. تلاش کنید که نکات مثبت وجودی کودک خود را برجسته کنید و او را تحسین کنید. در صورتی که بر روی نقاط ضعف کودک زوم کنید، به کودک شما احساس ناکافی بودن دست می دهد و برای رسیدن به موفقیت اعتماد به نفس چندانی نخواهد داشت.

4-به کودک خود برچسب نزنید

از گفتن کلماتی که معنای نامناسبی دارند به کودک پرهیز کنید. زمانی که کودک خود را با واژه هایی مثل تنبل یا شلخته، مخاطب قرار دهید، کودک شما این ویژگی ها را می پذیرد و نمی تواند از زیر سایه ی سنگین این واژه ها خارج شود.

5-انتظارات معقولی از فرزند خود داشته باشید

از کودکتان به اندازه ی توانایی هایش انتظار داشته باشید. هرگز کودک خود را با سایر همسالانش مقایسه نکنید زیرا به شدت بر روی اعتماد به نفس کودک شما اثر منفی می گذارد. به ندرت می توان دو فرد را یافت که کاملا شبیه هم باشند، انسان ها با یکدیگر متفاوت هستند و هرکدام ویژگی ها و توانایی های منحصر به خود را دارند.

6- به فرزند خود تفکر مثبت را یاد دهید

به کودکتان یاد دهید که در هر شرایطی به زندگی خود مثبت نگاه کنند و در برابر سختی ها و تلخی های زندگی ایستادگی داشته باشند. مبارزه با سختی های زندگی و تن ندادن به شکست خود نمونه ی بزرگی از اعتماد به نفس است.

7-روی نقاط قوت کودک خود تمرکز کنید

به کودک خود کمک کنید که نقاط قوت خود را شناسایی و آنها را شکوفا کند. به فرزندتان بیاموزید که هر فردی نقاط مثبت و منفی ای دارد که باید با نقاط ضعف و منفی جنگید و آنها را کنار گذاشت و در طرف مقابل نقاط قوت را برجسته و آنها را تقویت نمود.

8-کودک خود را مستقل تربیت کنید

کودکی که مستقل تربیت شود، توانایی اتکا به خود را خواهد داشت و با اعتماد به نفس بالایی با بحران های مختلف زندگی اش مواجه خواهد شد و با موفقیت آنها را پشت سر خواهد گذاشت. هیچگاه سعی نکنید که مدام کودک خود را مدیریت کنید و تمام کارهای او را انجام دهید.

9-بدون هیچ قید و شرطی به کودک خود عشق بورزید

هنگامی که کودک علاقه ی بی قید و شرط والدین خود را ببیند، اعتماد به نفس او شکوفا می شود. هنگامی که کودک خود را صرف نظر از توانایی هایی که دارد، دوست داشته باشید و علاقه ی خود را به او ابراز کنید، او را در عشق خود غرق خواهید کرد و همین باعث افزایش حس اعتماد به نفس در کودک خواهد شد. تا جایی که می توانید کودک خود را ببوسید، او را بغل کنید و دوست داشتن تان را به او بگویید.

10-اجازه دهید کودکتان اشتباه کند

به کودک خود حق انتخاب دهید اما هرگز او را مجبور به انجام کاری نکنید. کودک با اشتباه کردن و پذیرش اشتباه خود، درس های با ارزشی برای به دست آوردن اعتماد به نفس می آموزد. مثلا اگر کودک شما وقت خود را در اتاق خواب تلف کرد و از اتوبوس مدرسه جا ماند، به جای تنبیه کردن، او را تشویق کنید که به این فکر کند  دفعه ی بعد باید چگونه رفتار کند. اگر با کودک اینچنین برخورد شود، به اعتماد به نفسش آسیبی وارد نمی شود و متوجه می شود که گاهی می شود اشتباه کرد و اشتباهات را نیز می توان جبران کرد.

11-کمک گرفتن از روانشناس کودک

با مراجعه به روانشناس و مشاور کودک میتوانید مسیری مناسب در جهت بالا بردن اعتماد به نفس کودکتان پیدا کنید .همچنین با کمک روانشناس کودک میتواند دلایل ریشه ای کمبود اعتماد به نفس در کودکتان را پیدا کرده و درصدد برطرف کردن آن اقدام کنید. علاوه بر این ممکن است بعضی از فعالیت های شما در این راستا در نوجوانی کودک آسیب هایی به او وارد کند که با کمک مشاور میتوانید از بروز این مشکلات جلوگیری کنید.

اعتماد به نفس کاذب در کودکان

به یاد داشته باشید که کلید شادی و رسیدن به موفقیت در زندگی، تعادل است. اگر سطح اعتماد به نفس کودک بیش از حد ممکن باشد، عواقب ناخوشایندی در انتظار کودک شما خواهد بود. کودکی که اعتماد به نفس بیش از حد دارد، ممکن است از خود رفتارهای خودشیفته وار نشان دهد و یا به تحقیر کردن دیگران بپردازد که تمامی این موارد از عوارض اعتماد به نفس افراطی در کودک است.

نشانه های اعتماد به نفس بالا در کودکان

در این قسمت از مقاله به نشانه های اعتماد به نفس بالا در کودکان می پردازیم، هر اندازه کودک نشانه های بیشتری داشته باشد، طبیعتا اعتماد به نفس بالاتری نیز دارد. نشانه های اعتماد به نفس بالا در کودکان عبارتند از:

• برقراری ارتباط مناسب با دیگران
• اعتماد به توانایی های خود
• ارزش و احترام قائل بودن برای خود
• پذیرفتن انتقاد بدون احساس خشم
• پذیرفتن تجارب جدید
• توانایی در ابراز احساسات
• توانایی تحمل شکست
• قدرت بیان کردن نظرات خود برای دیگران
• شرکت در موقعیت های اجتماعی و احساس راحتی و شادی در آن