وسواس چک کردن

وسواس چک کردن بعد از وسواس شستشو رایج ترین نوع وسواس است. افرادی که به این اختلال وسواس دچار هستند مدام در حال چک کردن چیز هایی هستند که فکر میکنند آنها را فراموش کرده اند . برای مثال وقتی از خانه یا محلی که هستند بیرون میزنند مدام با خود کلنجار میروند که آیا در خانه را قفل کردم؟ ٬ آیا گوشی خود را از محلی که رفتم ور داشتم؟ و…

وسواس چک کردن یا وارسی کردن(Checking OCD) وقتی اتفاق می افتد که تجربه های فرد مانند ترس و افکار مزاحم و وسواس ها باعث شک او شود. این افراد مدام موضوعی را چک میکنند ولی بازهم به خود شک دارند و در دلشان آشوب و دلشوره برپاست. برای مثال چک کردن مداوم گاز خانه برای ترس از جلوگیری آتش سوزی و چک کردن مداوم درب ماشین برای ترس از سرقت و…

چک کردن و وارسی کردن امری طبیعی و معقول است و هرکسی امکان دارد با تردید و شک در مورد انجام کاری روبه رو شود ولی چیزی که اختلال وارسی کردن را از حالت طبیعی دور میکند و خطرناک است اضطراب و دلشوره و حالت های ذهنی فرد است که بعد از مدت زمان طولانی اگر درمان نشود موجب آسیب به زندگی میشود.

وسواس چک کردن زمانی می تواند خطرناک شود که عملکرد روزانه فرد را به طور قابل توجهی مختل کند، سلامت جسمی یا ایمنی او را به خطر بیندازد، یا منجر به پریشانی شدید عاطفی شود.

علائم و نشانه های وسواس چک کردن (OCD)

علائم و نشانه های زیادی برای وسواس چک کردن وجود دارد در اینجا برخی از رایج ترین نشانه هایی که فرد را درگیر میکند تا با این اختلال سر و کله بزند را بیان کرده ایم:

• ترس از قفل بودن و نبودن درب خانه
• ترس از بسته بودن پنجره ها
• ترس از روشن ماندن گاز
• ترس از روشن ماندن چراغ
• ترس از گم کردن وسایل
• ترس از دست دادن چیز های مهم مانند کارت ملی و شناسنامه
• چک کردن مداوم درب خودرو
• چک کردن مداوم ایمیل و اس ام اس و…

فردی که دچار اختلال وسواس چک کردن است علاوه بر موارد فوق به موارد معمولی و ساده ام دید وسواسی دارد برای مثال فرد چندین بار از بسته بودم شیر آب اطمینان حاصل میکند که مبادا یه قطره بریزد.

درمان وسواس چک کردن

راه های متعدد و زیادی برای درمان وسواس چک کردن وجود دارد در اینجا برخی از آنها که به فرد کمک میکند تا از این وسواس جلوگیری کند را بیان کرده ایم:

روان درمانی

یکی از بهترین و موثر ترین روش های درمان روان درمانی به وسیله یک متخصص و درمانگر است

یکی از روش ها درمان شناختی-رفتاری (CBT) است که به فرد کمک میکند تا با افکار وسواسی(علائم های وسواس) و ترس هایی که موجب آن شده اند روبه رو شود و به آنها حمله کند. درمانگر به فرد کمک میکند تا با احساسات تنش و اضطراب خود مقابله کند و به مرور زمان این احساسات رو از خود دور کند. درمان شناختی رفتاری به وسیله یک متخصص و روانشناس خوب باعث مقابله با ترس و استرس ناشی از وسواس چک کردن است.

دارو درمانی

دارو یکی دیگر از روش های درمانی وسواس چک کردن است دارو ها تا حد زیادی اضطراب و تنش را کاهش میدهند و همین عمر موجب میشود تا علائم و اختلالات وسواسی نیز تا حد زیادی کاهش یابند ولی این را در نظر داشته باشید که درسته دارو تا حد زیادی باعث کاهش این اختلالات میشود ولی خود دارو عوارض بسزایی دارد که باید مراقب آن باشید. برخی از دارو های ضد اضطراب عبارتند از:

• سیتالوپرام
• فلوکستین
• سرترالین

اینها نمونه هایی از دارو های آرامبخش هستند که برای کاهش اضطراب و تنش و استرس به کار میرود.

دلایل بروز وسواس وارسی کردن

تا به امروز دلایل منطقی و علمی راجب این نوع وسواس وجود ندارد با این حال مواردی که امکان دارد باعث بروز وسواس چک کردن شود شامل:

• ژنتیک
• عوامل عصبی
• عوامل شناختی و رفتاری
• وجود یک عضو وسواسی در خانواده یا اطرافیان
• محیطی پرتنش و استرس زا
• اختلالات اضطرابی
• استرس

افرادی که با وسواس چک کردن سر و کله میزنند معمولا افکار مزاحم و اضطراب آوری دارند که با چک کردن مداوم وسایل و جابه جا کردن آنها سعی میکنند تا این اصظراب و تنش را از بین ببرند. وسواس وارسی کردن بیشتر در افرادی رخ میدهد که یکی از نزدیکان یا خانوادشان دچار بیماری اضطرابی باشد.

تبدیل شدن وسواس فکری به عملی

وسواس فکری٬ فرد را به مرور زمان وادار به عمل میکند. برای مثال در مرحله اول وقتی که فکر میکنید اوجاق گاز خاموش است یا نه اضطراب و استرس و تنش را تحمل میکنید و همین اضطراب موجب می شود تا به انجام کاری فکر کنید. حال وارد مرحله عملی میشود در این مرحله به این فکر فرو میروید که بروید چک کنید آیا خاموش است یا نه که در اینجا وسواس به عمل تبدیل میشود و نیاز به انجام دادن کاری دارید تا احساس بهتری کنید.

وسواس چک کردن چه زمانی خطرناک میشود؟

در اینجا مواردی وجود دارد که وسواس چک کردن امکان دارد خطرناک شود:

1. ایمنی فیزیکی: رفتارهای کنترل بیش از حد می تواند منجر به خطرات فیزیکی شود. به عنوان مثال، بررسی مکرر قفل بودن درب ها ممکن است باعث دیر رسیدن فرد به محل کار یا قرار ملاقات شود، یا بررسی مکرر وسایل ممکن است منجر به روشن ماندن اجاق گاز یا اتو شود که به طور بالقوه منجر به خطر آتش سوزی می شود.

2. خطرات سلامتی: بررسی اجباری اقلام مرتبط با سلامت و بهداشت، مانند داروها، تاریخ انقضا، یا نظافت، می تواند در رعایت صحیح داروها یا اقدامات بهداشتی اختلال ایجاد کند. این ممکن است منجر به عواقب سلامتی شود، مانند از دست دادن دوز دارو یا استفاده بیش از حد از محصولات پاک کننده که می تواند مضر باشد.

3. اختلال در رانندگی: بررسی آداب و رسوم قبل از رانندگی، مانند بررسی مکرر قفل بودن خودرو، می تواند منجر به حواس پرتی و اختلال در رانندگی شود. بازبینی مداوم آینه‌ها یا کنترل‌های داشبورد ممکن است توجه را از جاده منحرف کند و خطر تصادف را افزایش دهد.

4. پیامدهای مالی: وسواس چک کردن می تواند پیامدهای مالی نیز داشته باشد. به عنوان مثال، بررسی مکرر تراکنش‌های مالی، صورت‌حساب‌ها یا موجودی حساب‌ها ممکن است منجر به خرج کردن بیش از حد برای موارد غیرضروری، تاخیر در پرداخت یا فرصت‌های مالی از دست رفته شود.

5. تنش رابطه: رفتارهای کنترل مداوم می تواند روابط با خانواده، دوستان یا همکاران را تیره کند. افراد عزیز ممکن است به دلیل زمان و توجه بیش از حد به بررسی مراسم ناامید شوند یا احساس غفلت کنند. این می تواند بر روابط شخصی و حرفه ای تأثیر بگذارد و منجر به انزوای اجتماعی یا درگیری و حتی طلاق زوجین شود.

6. پریشانی روانی: وسواس چک کردن می تواند باعث ناراحتی روانی قابل توجهی از جمله اضطراب، افسردگی(علائم افسردگی) و احساس ناامیدی یا درماندگی شود. می تواند منجر به کاهش کیفیت زندگی شود و بر سلامت کلی و سلامت روان تأثیر منفی بگذارد.

اگر به دنبال درمان افسردگی میگردید میتوانید با مشاوره افسردگی در ارتباط باشید.

انواع وسواس چک کردن:

وسواس چک کردن یا همان وسواس وارسی کردن، به مواردی که در قسمت های قبل به آن تا اشاره شد، محدود نمی شود و در برخی از موارد این نوع وسواس می تواند زندگی شخصی فرد را مختل کند و یا منجر به آسیب به دیگران شود. در ادامه سعی داریم انواع وسواس چک کردن را مورد بررسی قرار دهیم تا هر چه بهتر با این نوع وسواس آشنا شوید…

چک کردن قفل ها:

چک کردن مکرر قفل ها، از جمله انواع وسواس چک کردن می باشد. در واقع فرد مبتلا به وسواس چک کردن، با توجه به اینکه از چک کردن قفل ها اطمینان دارد؛ مجدد قفل ها را چک می کند تا از اینکه درها به درستی بسته شده اند، اطمینان پیدا کند. این دسته از افراد معمولا از اینکه شخصی وارد محیط مورد نظرشان شود و یا از اموالشان دزدی شود، ترس دارند؛ به همین علت مدام در حال چک کردن قفل ها درها هستند.

چک کردن کلیدهای برق:

از دیگر انواع وسواس چک کردن، می توان به چک کردن مکرر کلیدهای برق اشاره کرد. این دسته از افراد به دلیل ترس از آتش سوزی به دلیل جرقه ناشی از سیم های معیوب برق کشی و یا وسایل برقی که داخل پریز هستند، مدام کلید های برق و وسایل برقی را چک می کنند؛ حتی در بسیاری از موارد شاهد هستیم که این دسته از افراد مدام در رابطه با وسواس خود از دیگران سوال می پرسند.

چک کردن اجاق گاز:

یکی از انواع وسواس چک کردن، چک کردن مکرر اجاق گاز می باشد. در واقع این دسته از افراد به دلیل ترس از آتش سوزی، مدام اجاق گاز را چک می کنند؛ چرا که بر این باورند که با چک کردن مکرر، از بروز حوادث جلوگیری می کنند.

چک کردن شیرآلات:

از دیگر انواع وسواس چک کردن، چک کردن شیرآلات به منظور جلوگیری از چکه کردن شیرهای آب و در نهایت بروز حادثه ای فاجعه بار، می باشد. به همین علت افراد مبتلا به این نوع وسواس مدام شیرآلات را، به خصوص قبل از اینکه از خانه خارج شوند، چک می کنند.